Kolej na Podróż

Kolej w Czechach – przewodnik dla pasażerów (2024)

Kolej w Czechach uchodziła przez wiele lat za doskonały środek transportu – bilety tanie jak barszcz, superwygodne i superpunktualne pociągi, wspaniali ludzie, bezpieczeństwo, zintegrowana taryfa.

W grudniu 2019 roku, wraz z wejściem w życie rozkładu jazdy 2019/2020 nastąpiły ogromne zmiany na czeskiej kolei. W wielu czeskich krajach (odpowiednik województwa) przewozy regionalne i lokalne przejęli przewoźnicy prywatni. Trudno szczegółowo opisać zmiany, bowiem dochodzi do absurdów – na przykład w kraju usteckim przewozy regionalne obsługuje aż sześciu przewoźników.

Jeśli chodzi o przewozy dalekobieżne, na przykład pociągi pospieszne Bogumin – Brno od grudnia 2019 roku obsługuje Regiojet, pociągi Praga – Czeskie Budziejowice przez Przybram Arriva, przy czym pociągi Praga – Czeskie – Budziejowice przez Tabor nadal obsługują České dráhy.

Dla podróżnych oznacza to również następujące zmiany:
– w pociągach osobowych i pospiesznych na wielu liniach nie są już honorowane bilety sieciowe przewoźnika České dráhy.
– bałagan taryfowy
– mniejszy zakres obowiązywania biletu wakacyjnego Jízdenka na léto”
– w niektórych krajach opłaca się kupić zintegrowany bilet sieciowy na komunikację kolejową (dotowane pociągi osobowe i pospieszne) oraz dotowane połączenia autobusowe. Zakres obowiązywania tych biletów jest na tyle skomplikowany, że nie jestem w stanie opisać go w artykule.

Przewoźnik narodowy: České dráhy
Strona internetowa: www.cd.cz
Fanpage CD na Facebooku
Ostatnia aktualizacja: 18.01.2024

-> WSPARCIE STRONY<—

Postaw mi kawę na buycoffee.to

Jeśli uważasz, że treści publikowane na stronie są przydatne i ułatwiają podróż, możesz mnie wesprzeć drobną darowizną (np. 5 zł). Dla takich stron jak ta nie ma miejsca w dzisiejszych czasach – rzetelność i uczciwość przegrywają z lansem, blichtrem oraz pogonią za sensacją, więc bez wsparcia czytelników strona nie przetrwa. 

 

Spis treści:

1. Najważniejsze strony
2. Aplikacje
3. Podróż ze zniżką 50%
4. Kategorie pociągów
5. Podróż po Czechach – podstawowe rodzaje biletów
6. Najważniejsze oferty krajowe
7. One Ticket/Jedna jízdenka
8. Podróże międzynarodowe – Včasná jízdenka Evropa
9. Podróże międzynarodowe – bilety sieciowe
10. Regiojet
11. Leo Express
12. Pozostali przewoźnicy kolejowi
13. Wagony sypialne i z miejscami do leżenia
14. Pociągi retro
15. Dworce kolejowe
16. Najpiękniejsze linie kolejowe
17. Muzea kolejnictwa i transportu
18. Najważniejsze koleje wąskotorowe
19. Kraj morawsko-śląski – co zobaczyć
20. Ołomuniecki kraj – co zobaczyć
21. Kraj zliński – co zobaczyć
22. Kraj południowomorawski – co zobaczyć
23. Wysoczyzna – co zobaczyć
24. Pardubicki kraj – co zobaczyć
25. Hradecki kraj – co zobaczyć
26. Kraj środkowoczeski – co zobaczyć
27. Południowoczeski kraj – co zobaczyć

1. Najważniejsze strony

Każdemu podróżującemu pociągiem po Czechach przydadzą się odnośniki do stron znacznie ułatwiających planowanie podróży po tym kraju:

www.idos.cz – internetowy rozkład jazdy pociągów, autobusów oraz komunikacji miejskiej w największych miastach.
www.cd.cz/eshop/ – sklep internetowy kolei czeskich. Od 1 czerwca 2021 roku w sklepie internetowym kolei czeskich można zakupić bilety z Polski do Czech,
www.cd.cz – strona internetowa kolei czeskich (České dráhy).
Mapa czeskich linii kolejowych na Wikipedii
www.vagonweb.cz/razeni/ – zestawienia pociągów w Czechach i Europie

Pociągiem do Czech – przegląd połączeń kolejowych z Polski do Czech
Euro-Nysa 2016 – relacja z mojej podróży po pograniczu czesko-niemieckim.

Przy wyszukiwaniu połączeń do czeskich miast należy pamiętać o używaniu czeskich nazw miejscowości, np.:

České Budějovice – Czeskie Budziejowice
Český Těšín – Czeski Cieszyn
Olomouc – Ołomuniec
Plzeň – Pilzno

Railjet Czechy

Czeski Railjet – 2 klasa (fot. materiały prasowe České dráhy)

Railjet Czechy

Czeski Railjet – I klasa (fot. materiały prasowe České dráhy)

2. Aplikacje

České dráhy przygotowały ciekawe aplikacje dla podróżnych, w tym jedną, która różni się od podobnych aplikacji oferowanych przez koleje.

Můj vlak – aplikacja do wyszukiwania połączeń i zakupu biletów. Bardzo łatwa w obsłudze, czytelna, istnieje możliwość zakupu miejscówki, sprawdzenia zestawienia pociągu, aktualnej sytuacji na liniach.

Aplikacja na Google Play

Vlakem na výlet – interesująca aplikacja z propozycjami wycieczek, ciekawostkami na temat zwiedzanych miejsc i pytaniami dotyczącymi trasy zwiedzania. Mnóstwo propozycji wycieczek tematycznych, wycieczek dla dzieci, a co najlepsze – każda wycieczka to dodatkowe punkty do programu lojalnościowego kolei czeskich, które można później zamienić na przykład na bilet lub miejscówkę.

Aplikacja na Google Play

Pociąg Supercity Praga – Koszyce na stacji Pardubice

Pendolino

Czeskie Pendolino – I klasa przed modernizacją

Pendolino

I klasa czeskiego Pendolino po modernizacji (fot. materiały prasowe České dráhy)

3. Podróż ze zniżką 50%

W dyskusjach na portalach społecznościowych Polacy często chwalą České dráhy za bardzo niskie ceny biletów, na przykład bilety Praga – Brno (ok. 250 km – w związku z przebudową węzła kolejowego w Brnie pociągi zatrzymują się na różnych stacjach) w reklamie kolei czeskich kosztują nawet 29 koron czeskich. Skąd taka niska cena? W Czechach rządzący od 1 kwietnia 2022 roku zmienili wysokość zniżki z 75% na 50% na przejazdy w drugiej klasie pociągów oraz autobusami dla wybranych grup społecznych. Pasażer płaci 50% ceny biletu, resztę dopłaca budżet państwa.

Zniżka 50% będzie przysługuje następującym grupom społecznym

  • dzieci od ukończenia 6 roku życia
  • młodzież do ukończenia 18 roku życia
  • studenci do ukończenia 26 roku życia
  • seniorzy, którzy ukończyli 65 rok życia i starsi

Chodzi więc o bilety promocyjne z dodatkową zniżką. Tak naprawdę bilety Flexi bez żadnej zniżki i promocji, kupowane dwie godziny przed odjazdem kosztowały około 360 CZK, czyli ponad 10 razy więcej niż w promocji ze zniżką 50%. Dla Polaków zakochanych w Czechach nie ma jednak różnicy między 29 a 360 koron i z uporem maniaka będą wprowadzać innych w błąd o tanich jak barszcz biletach dla każdego.

Regioshark

CD 844 Regioskark jako pociąg Pardubice – Hradec Kralove

4. Kategorie pociągów

W Czechach wyróżniamy następujące kategorie pociągów narodowego przewoźnika:
Os – osobní vlak (pociąg osobowy)
Sp – spěšný vlak (pociąg przyspieszony – rzadko spotykany)
R – rychlík (pospieszny)
Ex – ekspres
Ic – InterCity
Ec – EuroCity
Sc – Supercity – pociągi Pendolino
RJ – Railjet
En – EuroNight – nocne pociągi międzynarodowe

W pociągach Os, R, IC, EC i EX obowiązuje jedna taryfa, co w porównaniu do Polski stanowi bardzo miłą odmianę. Poza klasą business Railjet i pociągami Supercity miejscówki są fakultatywne. Wyjątkiem jest kilka pociągów Intercity, oznaczonych w rozkładzie jazdy jako pociągi objęte obowiązkową rezerwacją miejsc.

Osobną kategorią są pociągi SC – SuperCity obsługiwane przez Pendolino. Pociągi te na większości odcinków są objęte całkowitą rezerwacją miejsc. Miejscówka kosztuje od 35 do 250 koron czeskich. Cena miejscówek jest dynamiczna, zależy od popytu na konkretny pociąg, w praktyce za miejscówkę powinniśmy zapłacić 35-50 CZK. Dla posiadaczy kart IN (osobny artykuł później) cena miejscówki jest niższa. Dzięki promocjom miejscówki na wybrane odcinki obsługiwane przez pociągi Pendolino możemy kupić znacznie taniej.

Miejscówki są obowiązkowe w pociągach SuperCity, w 90% pociągów dalekobieżnych istnieje możliwość fakultatywnej rezerwacji miejsca, czyli można dokupić rezerwację miejsca, ale nie trzeba. Według cennika z 01.06.2019 roku opłaty za miejscówki są dynamiczne, zależą od obłożenia konkretnego pociągu i wynoszą od 0 do 250 CZK. W pociągach niższej kategorii cena miejscówki będzie wynosiła 35 CZK.

Sprzedaż miejscówek w większości pociągów zostaje ukończona dwie godziny przed odjazdem pociągu ze stacji, z której chcemy mieć rezerwację, dzięki czemu można oznaczyć zarezerwowane miejsca. W pociągach SuperCity i Railjet rezerwacja jest możliwa do rzeczywistej godziny odjazdu pociągu. Dla grup do sześciu osób przygotowano osobny system rezerwacji, większe grupy powinny zgłaszać informację o przejeździe w kasach co najmniej 7 dni przed planowaną podróżą – za rezerwację jednego miejsca zapłacą wtedy 20 CZK, a przewoźnik podstawi dodatkowe wagony.

Zarezerwowane miejsce należy zająć do 15 minut po odjeździe ze stacji zaznaczonej, jako stacja początkowa na miejscówce. Po tym czasie rezerwacja miejsca już nie obowiązuje i miejsce może zająć pasażer bez rezerwacji.

Interpanter

Interpanter jako pociąg EX (dawniej Rx) (fot. materiały prasowe České dráhy)

Interpanter

Pierwsza klasa w pociągu Interpanter

5. Podróż po Czechach – podstawowe rodzaje biletów

W lutym 2019 roku České dráhy zmieniły podział na podstawowe rodzaje biletów. Obecnie wyróżnia się następujące bilety kolejowe w Czechach:

Flexi jízdenka – bilet na jeden przejazd w dowolnym pociągu przewoźnika. Cena biletu jest stała, zależy od przejechanej odległości i klasy, którą podróżujemy. Bilet można zakupić najwcześniej 2 miesiące przed planowaną podróżą, przejazd należy rozpocząć w pierwszy dzień ważności biletu. Przerwa w podróży możliwa jest po przejechaniu 100 kilometrów, następnie podróż można dokończyć dowolnym pociągiem do północy następnego dnia. Łączy się ze zniżkami z In Karty.

Osoby planujące powrót najpóźniej następnego dnia po podróży „tam”, mogą zakupić Flexi zpáteční jízdenku, zostanie wtedy naliczona zniżka powrotna. Zniżka jest symboliczna – zaledwie 5% z ceny dwóch biletów w jedną stronę.

Flexi zvýhodněná jízdenka – warunki podobne jak wyżej, jednak im wcześniej kupiona, tym niższa cena, szczególnie w przypadku przejazdów na większe odległości. Dostępna tylko na przejazd drugą klasą; sprzedaż rozpoczyna się dwa miesiące przed planowaną podróżą. Przerwa w podróży możliwa jest po przejechaniu 100 kilometrów, następnie podróż można dokończyć dowolnym pociągiem do północy następnego dnia. Łączy się ze zniżkami z In Karty. Tego rodzaju biletu nie można zakupić w biletomatach i u konduktora.

Flexi zvýhodněná jízdenka kupiona w kasie wystawiana jest na okaziciela, natomiast kupiona przez internet jest imienna i przy kontroli należy okazać dokument tożsamości.

Vázaná jízdenka – bilet na konkretny pociąg. Najtańszy typ biletu, cena zależy od wyprzedzenia, z jakim kupujemy bilet oraz obłożenia konkretnego połączenia – im mniejsze obłożenie, tym niższa cena. Nie ma możliwości przerw w w podróży, dostępna tylko na drugą klasę. Sprzedaż rozpoczyna z dwumiesięcznym wyprzedzeniem, bilet tego typu można kupić tylko w kasach, sklepie elektronicznym kolei czeskim i aplikacji Můj vlak. Łączy się ze zniżkami z In Karty.

Vázaná jízdenka kupiona w kasie wystawiana jest na okaziciela, natomiast kupiona przez internet jest imienna i przy kontroli należy okazać dokument tożsamości.

Vysoke Myto mesto

Pociąg Choceň – Litomyśl na stacji Vysoké Mýto město

6. Najważniejsze oferty krajowe

Opisane powyżej rodzaje biletów dotyczą przejazdów jednorazowych pomiędzy konkretnymi miastami. České dráhy mają w swojej ofercie bilety dla osób chcących niedrogo zwiedzić kilka miast lub region w ciągu jednego dnia. Oferty przeznaczone są zarówno dla podróżujących w pojedynkę, jak i rodzin. Poniżej krótki przegląd:

Skupinová jízdenka – bilet jednorazowy dla grup liczących od 2 do 5 osób, podróżujących tym samym pociągiem na tym samym odcinku. Dostępna w drugiej klasie pociągów. Pierwsza osoba płaci za bilet według taryfy normalnej, druga otrzymuje 25% zniżki, trzecia i następne 50% zniżki. W przypadku większych grup konieczna jest wcześniejsza rezerwacja na przykład przez internet – każda następna osoba otrzymuje 50% zniżki, dodatkowo cała grupa będzie mogła skorzystać z bezpłatnej rezerwacji miejsc. Wiek podróżnych nie odgrywa roli, ważne jest, aby wszyscy podróżowali razem. Przy kupnie biletu powrotnego naliczana jest zniżka powrotna w wysokości 5%.

UWAGA!!! Bilet Skupinová jízdenka od grudnia 2019 roku nie jest honorowany w przypadku podróży rozpoczynającej się i kończącej na obszarze kraju zlińskiego oraz od stycznia 2020 roku również na obszarze kraju południowomorawskiego.

Skupinová víkendová jízdenka – jednodniowy bilet sieciowy przeznaczony dla grup liczących od 2 do 5 osób, przy czym maksymalnie dwie osoby w grupie mogą mieć ukończony 15 rok życia, czyli w praktyce bilet rodzinny. Bilety można zakupić na konkretny dzień: sobotę, niedzielę lub święto państwowe. Z biletem można podróżować wszystkimi rozkładowymi pociągami przewoźnika České dráhy w drugiej klasie w dzień ważności biletu oraz na obszarze, na którym jest ważny. Dostępne bilety na całą Republikę Czeską lub konkretny region (kraj). Z biletem mogą podróżować osoby niespokrewnione ze sobą, wyznacznikiem jest wiek.

Celodenní jízdenka – jednodniowy bilet sieciowy dla każdego. Z biletem można podróżować przez cały dzień wszystkimi rozkładowymi pociągami przewoźnika České dráhy w drugiej klasie w dzień ważności biletu oraz na obszarze, na którym jest ważny. Podobnie jak wyżej – dostępne są bilety na całą Republikę Czeską lub konkretny region (kraj). Nie ma ograniczeń co do dnia podróży – z biletem można podróżować w dowolny dzień tygodnia.

Uwaga!!! Na przełomie 2019 i 2020 roku czeskie koleje zmieniły mapy obowiązywania biletów na poszczególne kraje. W niektórych regionach nie dojedziemy już do niektórych pierwszych stacji w sąsiednim kraju. 

Kilometrická banka – ciekawa oferta, za 2200 koron kupuje się książeczkę, w którym przed rozpoczęciem podróży wpisujemy trasę i liczbę podróżujących osób; konduktor wylicza kilometry, które odliczane są z puli 2000 kilometrów i tak do wyczerpania puli wspomnianych dwóch tysięcy kilometrów. Opłaca się na dłuższe podróże – minimalna odliczana odległość to 100 kilometrów, maksymalna 400 kilometrów, czyli jeżeli pojedziemy z Czeskiego Cieszyna do Czeskich Budziejowic przez Pragę (564 km), konduktor odliczy nam 400 kilometrów – 164 kilometry pozostaną w puli do wykorzystania. Jeśli na przykład pojedziemy z Czeskiego Cieszyna do Ostrawy (39 km), konduktor odliczy nam 100 kilometrów, a więc stracimy dodatkowo 61 kilometrów. Przy podróży pierwszą klasą za każdy przejechany kilometr odlicza się z puli 1,3 km, czyli minimalnie 130 km, maksymalnie 520 km. Ważność książeczki Kilometrická banka to pół roku.

Jízdenka na léto – bilet sieciowy umożliwiający tanie podróżowanie pociągami kolei czeskich w wakacje. Dostępny jest w wersjach na siedem i czternaście następujących po sobie dni. W 2023 roku znacznie podrożał.

IN Karta – karta z aplikacją umożliwiająca skorzystanie z komercyjnej zniżki osobom nieuprawnionym do zniżek. Dostępne w wersji na trzy miesiące (25%), rok lub 3 lata. Można wybrać zniżkę 25%, 50% i 100%. Karta imienna, dla firm dostępna jest karta IN Business na trzy miesiące lub rok.

Wagon motorowy

Wagon motorowy CD 843 jako pociąg pospieszny Liberec – Praga

CD 843

CD 843 w środku

7. One Ticket/Jedna jízdenka

Wraz z rozdzieleniem przewozów regionalnych i dalekobieżnych pomiędzy różnych przewoźników, pojawiły się problemy z wzajemnym honorowaniem biletów oraz koniecznością zakupu kilku biletów dla osób, które zmuszone były podróżować część trasy np. pociągiem Leo Express, a dalszą część pociągiem np. Arrivy.

W grudniu 2020 roku wprowadzono do sprzedaży wspólny bilet na pociągi kilku przewoźników na określoną trasę lub na całą sieć. Bilet One Ticket to odpowiednik polskiego „Wspólnego Biletu” – wystarczy nam jeden bilet na trasę obsługiwaną przez kilku przewoźników.

Bilety dostępne są jako bilety jednorazowe, bilety miesięczne na konkretne trasy lub bilety sieciowe. Bilety sieciowe dostępne są w wersjach na 7, 30, 90, 180 i 365 dni, przy czym w trakcie opracowywania artykułu nie były honorowane w niektórych pociągach komercyjnych, np. Praga – Hawierzów firmy Regiojet, czy Praga – Bogumin firmy Leo Express. W przyszłości ma się to zmienić.

Tygodniowy bilet sieciowy kosztuje 2097 CZK, czyli w przeliczeniu 386 CZK. Znacznie drożej niż np. Jízdenka na léto oferowana w wakacje przez koleje czeskie, z drugiej strony dzięki tańszym noclegom poza sezonem i większej siatce połączeń stosunek jakość/cena jest podobny.

Więcej informacji i możliwość zakupu: oneticket.cz

8. Podróże międzynarodowe – Včasná jízdenka Evropa

Czechy posiadają dużo bezpośrednich połączeń dalekobieżnych z Niemcami, Austrią, Słowacją i Węgrami. Z roku na rok coraz lepiej przedstawia się sytuacja w zakresie połączeń z Polską. Bilety międzynarodowe w normalnej taryfie są bardzo drogie, na szczęście czeskie koleje mogą zaoferować szereg ofert promocyjnych, w tym bilety Včasná jízdenka.

Včasná jízdenka to nazwa oferty kolei czeskiej, która oznacza tanie bilety międzynarodowe przy zakupie z wyprzedzeniem. Dawniej była znana jako SparDay, SparNight i pod kilkoma innymi nazwami, obecnie widnieje w ofercie pod czeską nazwą. Oferta Včasná jízdenka cieszy się dużą popularnością wśród Polaków, bowiem pozwala niedrogo dojechać od pierwszej stacji w Republice Czeskiej do dowolnej stacji ujętej w międzynarodowym systemie wydawania biletów w innym kraju, czyli najczęściej do takiej, w którym zatrzymują się pociągi pospieszne.

Obecnie bilet Včasná jízdenka można kupić do następujących krajów:

– Austria
– Belgia
– Dania
– Holandia
– Niemcy
– Polska
– Słowacja
– Słowenia
– Szwajcaria
– Węgry

W zależności od kraju warunki wydawania i korzystania z biletów Včasná jízdenka są różne, jednak biletów tych jest znacznie więcej niż na przykład w promocjach z Polski, można je kupić również przez internet (uwaga: przy zakupie w kasie biletowej pobierana jest prowizja 50 CZK, oprócz biletów do Szwajcarii), większość można też zwrócić.

Przedsprzedaż biletów rozpoczyna się 60-90 dni, a kończy 3 dni (bilety na pierwszą klasę) lub 1 dzień (bilety na drugą klasę) przed odjazdem pociągu. Na odcinek podróży przebiegający przez terytorium Republiki Czeskiej naliczana jest zniżka dla dzieci do ukończenia 15 roku życia, studentów do ukończenia 26 roku życia (wymagana karta ISIC) oraz seniorów, którzy ukończyli 65 rok życia.

Bilet Včasná jízdenka jest ważny dwa dni – podróż należy rozpocząć pierwszego dnia ważności biletu i całość lub część odbyć zaznaczonym pociągiem międzynarodowym (podobnie jak na niemieckich biletach).

Biletów Včasná jízdenka do Polski i Słowenii nie można zwrócić ani wymienić. Pozostałe można zwrócić lub wymienić najpóźniej do godziny 24 dnia poprzedzającego początek ważnośbi biletu za potrąceniem 3 euro.

Rezerwacja na pociągi objęte obowiązkową rezerwacją miejsc jest wliczona w cenę biletu Včasná jízdenka.

Przykładowe ceny biletów Včasná jízdenka Evropa:

Praga – Budapeszt: od 20 euro (2 klasa); od 35 euro (1 klasa)
Praga – Wiedeń: od 14 euro (2 klasa); od 24 euro (1 klasa)
Praga – Linz: od 9 euro (2 klasa)
Praga – Bregencja: od 19 euro (2 klasa)
Praga – Żylina: od 9 euro (2 klasa); od 24 euro (1 klasa)
Praga – Bratysława: od 12 euro (2 klasa); od 27 euro (1 klasa)
Praga – Berlin: od 14 euro (2 klasa)
Praga – Drezno: od 9 euro (2 klasa)
Praga – Hamburg: od 19 euro (2 klasa)
Praga – Bruksela przez Cheb: od 21 euro (2 klasa)
Praga – Warszawa: od 19 euro (2 klasa); od 44 euro (1 klasa)
Praga – Lublana: od 39 euro (2 klasa); od 54 euro (1 klasa)
Praga – Kopenhaga: od 59 euro (2 klasa); od 79 euro (1 klasa)

Brno – Wiedeń: od 7 euro (2 klasa)
Brno – Graz: od 14 euro (2 klasa)
Brno – Budapeszt: od 12 euro (2 klasa); od 27 euro (1 klasa)
Brno – Lublana: od 29 euro (2 klasa); od 44 euro (1 klasa)
Brno – Berlin: od 19 euro (2 klasa)
Brno – Drezno: od 14 euro (2 klasa)

Czeskie Budziejowice – Linz: od 7 euro (1 klasa)
Czeskie Budziejowice – Salzburg: od 14 euro (2 klasa)

W przypadku podróży z Czech do Polski i Słowenii bilet musi być wydrukowany na kartce formatu A4 i skasowany przez konduktora lub w kasie przed opuszczeniem terytorium Republiki Czeskiej.

Ex-OBB

Wagon zakupiony od kolei austriackich, często spotykany w pociągach międzynarodowych.

9. Podróże międzynarodowe – bilety sieciowe

České dráhy oferują kilka biletów sieciowych ułatwiających podróżowanie koleją, a czasami również komunikacją miejską po regionach przygranicznych. Oferty przeznaczone są głównie dla osób lubiących pozwiedzać małe miasta w różnych regionach. Poniżej przegląd ofert.

EURO NYSA – świetna oferta umożliwiająca niedrogie podróżowanie po euroregionie Nysa, czyli po części Dolnego Śląska, części niemieckiej Saksonii oraz Libereckiego kraju i wybranych miast Usteckiego kraju. Bilet dostępny dla osób podróżujących samotnie oraz dla rodzin lub grup. Osoba podróżująca samotnie za 40 złotych może zwiedzić pogranicze, przejechać się między innymi z Jeleniej Góry do Liberca, albo ze Zgorzelca do Varnsdorfu, po drodze zahaczając o Zittau i tamtejsze koleje wąskotorowe. W Czechach nie można kupić biletu w przedsprzedaży, więc jeżeli zdecydujemy się na nocleg w mieście, gdzie nie ma kasy biletowej kolei czeskich, a połączenia obsługują pociągi Trilex (np. w Varnsdorfie), kupimy bilet u konduktora tylko bez dopłaty, jeżeli wsiedliśmy do pociągu na terytorium Republiki Czeskiej.


CELODENNÍ JÍZDENKA + NĚMECKO
– bilet sieciowy jednodniowy ważny na obszarze wybranego czeskiego regionu (kraju) oraz na wybranych trasach na terytorium Niemiec. Można w ten sposób przejechać z Gorlitz do Regensburga i dojechać na przykład do Domażlic za jedyne 279 CZK. Dopłata do roweru jest zryczałtowana i wynosi 90 CZK. Biletu nie można kupić przez internet, sprzedawany jest tylko w kasach lub u konduktorów w dzień podróży. Bilet NIE OBOWIĄZUJE w pociągach IC, EC, EX i ICE na terytorium Niemiec, na terytorium Republiki Czeskiej obowiązuje w tym samym zakresie, co zwykły bilet jednodniowy. Jest to o tyle istotne, że niektóre pociągi EC z Pragi do Monachium zmieniają kategorię po przekroczeniu granicy niemieckiej, więc podróżni z tym biletem mogą nimi podróżować dalej. Od 2017 roku bilet nie jest honorowany w pociągach GWTR

EGRONET – jednodniowy bilet sieciowy uprawniający do podróżowania pociągami po wybranych liniach kolejowych euroregionu Egrensis (Karlowarski kraj, część Bawarii, Turyngii i Saksonii). Oferta podobna jak Euro-Nysa, na terytorium Czech obowiązuje w drugiej klasie wszystkich pociągów przewoźników ČD i GW Train Regio (GWTR) na obszarze obowiązywania biletu, w Niemczech w drugiej klasie pociągów regionalnych kilku przewoźników.

Bilet sieciowy Egronet honorowany jest także w komunikacji miejskiej w wybranych miastach.

Bilet można zakupić w kasach tylko w dniu podróży, ważny jest do godziny 03:00 dnia następującego pod dniu ważności. Bilet można kupić dla 1,2,3,4 i 5 osób. Dzieci do ukończenia 6 roku życia podróżują bezpłatnie, w ramach jednego biletu może bezpłatnie podróżować co najwyżej troje dzieci w wieku 6-15 lat. Przewóz roweru z biletem EgroNet również jest bezpłatny. Jest to bilet imienny. W trakcie opracowywania artykułu bilet kosztował 200 CZK

Więcej informacji: egronet.de

10. Regiojet

Regiojet to prywatny przewoźnik kolejowy, który powstał w 2009 roku jako spółka-córka przewoźnika autobusowego Student Agency. Od 2011 roku pociągi Regiojet kursują na trasie Praga – Ostrawa – Żylina – Koszyce, w ostatnich latach pojawiły się nowe połączenia, między innymi do Opawy. W grudniu 2019 roku Regiojet przejął połączenie Bogumin – Brno, planuje także rozwijać połączenia regionalne. Charakterystyczne dla Regiojet są żółte wagony, lokomotywy i pociągi. W pociągach Regiojet wyróżniamy cztery klasy wagonów; w jednym z pociągów nocnych są także do dyspozycji kuszetki i wagony sypialne.

Pociągi Regiojet z początku słynęły z bardzo wysokiej jakości usług, jednak z upływem czasu pojawia się również sporo opinii krytycznych. Tabor pociągów Regiojet to wagony zakupione od kolei austriackich, kolei belgijskich i nowe wagony wyprodukowane przez rumuńską firmę Astra.

Firma Regiojet uruchamia również pociągi międzynarodowe Praga – Wiedeń – Budapeszt. W 2020 roku furorę zrobił wakacyjny pociąg Praga – Rijeka. Pociągi sezonowe do Chorwacji kursowały do 2024 roku.

Klasy w pociągach dalekobieżnych Regiojet:

Low cost – najtańsza klasa. Tanie bilety oznaczają przejazd w wagonach bezprzedziałowych z 80 miejscami w układzie naprzeciwległym. W wagonach tej klasy nie ma obsługi stewardów, nie można też zakupić przekąsek ani napojów, nawet po przejściu do wagonów wyższej klasy. Pasażerowie dostają jedynie butelkę wody mineralnej podczas wsiadania do pociągu, a na półkach dostępna jest bezpłatna prasa. Klasa Low cost zbiera raczej kiepskie opinie, jako dobra jedynie na krótkie trasy do godziny jazdy.

Standard – do wyboru wagony z przedziałami sześcioosobowymi zakupione od kolei austriackich lub rumuńskie wagony bezprzedziałowe Astra. Wagony klimatyzowane, wyposażone w toalety z obiegiem zamkniętym. Wagony z obsługą stewardów. W cenie butelka wody mineralnej, prasa, czasopismo „Žlutý”, w czasie jazdy bezpłatnie kawa illy, kawa Americano, herbata miętowa. W wagonach z przedziałami wydzielony przedział dla dzieci.

Relax – wagony bezprzedziałowe kolei austriackich. Osobiście polecam, bardzo wygodne i dużo miejsca. Układ siedzeń 2+1. Obsługa stewardów, W cenie butelka wody mineralnej, prasa, czasopismo „Žlutý”, w czasie jazdy bezpłatnie kawa illy, kawa Americano, herbata miętowa.

Business – najwyższa klasa. Wagony z czteroosobowymi przedziałami zakupione od kolei austriackich. Gniazdko przy każdym fotelu, skórzane siedzenia, w każdym wagonie wydzielony jest przedział „strefa ciszy”. Pasażerowie otrzymują butelkę wody mineralnej, sok lub szampan Bohemia Brut, ciasteczko, prasę, czasopismo Žlutý, bezpłatnie włoską kawę illy, herbatę miętową lub herbatę Oxalis. Obsługa stewardów.

W pociągu nocnym Praga – Koszyce dostępne są wagony z miejscami do leżenia (przedziały sześcioosobowe) i wagony sypialne (przedziały trzyosobowe). W wagonach dostępne są przedziały mieszane oraz przedziały dla kobiet. W pociągach nocnych w wyznaczonych godzinach obowiązuje cisza nocna – w tym czasie nie ma obsługi stewardów, a bezpieczeństwo zapewnia firma ochroniarska. W cenie biletu jest śniadanie. Wagony sypialne i z miejscami do leżenia zostały zakupione od kolei austriackich – są to klimatyzowane, wygodne wagony, które mogę polecić z własnego doświadczenia.

Strona internetowa:www.regiojet.cz
Fanpage Regiojet na Facebooku

Regiojet

Pociąg Regiojet

11. Leo Express

Leo Express to czeski przewoźnik kolejowy uruchamiający pociągi na kilku krajowych trasach dalekobieżnych oraz z Pragi do Koszyc i z Pragi do Krakowa. Od grudnia 2019 roku Leo Express realizuje przewozy regionalne w pardubickim kraju. Ostatnio Leo Express zawiesił kursy autobusowe z Polski do Czech i Austrii.

Tabor firmy Leo Express to pociągi Flirt firmy Stadler. Obecnie trwa produkcja chińskich zespołów trakcyjnych, które mają w przyszłości kursować na trasach międzynarodowych.

W pociągach Leo Express wyróżniamy klasy:

Economy – wąskie siedzenia w układzie 2+2, przypominające raczej pociągi podmiejskie. Gniazdko elektryczne przy każdym siedzeniu, w cenie biletu butelka wody mineralnej.

Business – znacznie wygodniejsza klasa. Skórzane, wygodne siedzenia w układzie 2+1, gniazdko elektryczne przy każdym siedzeniu, butelka wody mineralnej i przekąska w cenie biletu, dużo miejsca na nogi.

Premium – najwygodniejsza, ale też zdecydowanie najdroższa klasa. Szerokie, bardzo wygodne, rozkładane fotele – sześć miejsc w każdym pociągu. Wybrane przekąski i napoje w cenie biletu, na dłuższych trasach w cenie biletu śniadanie lub danie obiadowe.

Jeśli chodzi o moje wrażenia, to Leo Express wydał mi się przereklamowany – media publikują pochwalne artykuły z gotowców wysyłanych przez przewoźnika, a „bezstronne” recenzje przypominają obrzydliwą propagandę z najgorszych dyktatur. Jechałem na krótkim odcinku – na plus wygodne fotele w klasie biznes, klimatyzacja i przyciemniane szyby, na minus tylko trzy toalety na skład. Nie było źle, ale nie było też tak cudownie, jak można wywnioskować z opisów polskich mediów oraz czechofilów i różnych fanów tej firmy. Moim zdaniem Leo Express jest dobry na krótkie podróże, na przykład z Krakowa do Ostrawy, ewentualnie do Ołomuńca.

Strona internetowa: www.leoexpress.com
Fanpage Leo Express na Facebooku
Jak wyglądają pociągi Leo Express?
Autobus Leo Express – wrażenia z przejazdu
Pociąg Leo Express – klasa biznes – wrażenia z przejazdu

Leo Express

Pociąg Leo Express na stacji Bohumin

12. Pozostali przewoźnicy kolejowi

W Czechach działa jeszcze kilku przewoźników kolejowych realizujących rozkładowe przewozy pasażerskie. Poniżej lista najważniejszych:

Arriva

Czeski oddział Arrivy obsługuje głównie połączenia autobusowe w kilku regionach. Pociągi tego przewoźnika kursują na trasie Praha Hostivař – Roztoky u Prahy oraz w weekendy na linii międzynarodowej Praga – Nitra. W grudniu 2019 roku Arriva rozpoczęła obsługę trasy Praga – Czeskie Budziejowice przez Przybram. Połączenia, w tym również połączenie międzynarodowe, obsługiwane są starymi spalinowymi zespołami trakcyjnymi, które nie są wyposażone w klimatyzację. W pociągach znajduja się toaleta, wydzielone miejsca na rowery i wózki, możliwy jest też zakup przekąsek.

Strona internetowa: www.arriva.cz
Fanpage Arriva CZ na Facebooku
Profil Arriva CZ na Twitterze

Arriva Cz

Pociąg Praga – Nitra Arrivy CZ

GW Train Regio

Czeski przewoźnik regionalny obsługujący między innymi kilka połączeń Kolei Dolnośląskich po czeskiej stronie. W ostatnich latach wygrał przetargi na obsługę mało popularnych linii kolejowych w różnych regionach Republiki Czeskiej, między innymi w kraju południowoczeskim i kraju karlowarskim. Przewoźnik zakupił między innymi polskie spalinowe zespoły trakcyjne SA109 Kolzam Kolei Śląskich do obsługi połączeń na południu Czech.

Wybrane linie obsługiwane przez GW Train Regio:

Czeskie Budziejowice – Černý Kříž
Číčenice – Nové Údolí
Strakonice – Volary
Pilzno – Most
Sokolov – Kraslice – Zwickau
Karlovy Vary dolní nádraží – Mariánské Lázně
Trutnov hl. n. – Svoboda nad Úpou
Trutnov – Královec – Lubawka – Sędzisław

Strona internetowa: gwtr.cz

GW Train Regio

Pociąg GW Train Regio na linii Pilzno – Most (fot. materiały prasowe GWTR)

Die Länderbahn GmbH

Niemiecki prywatny przewoźnik kolejowy prowadzący przewozy pasażerskie na liniach kolejowych w karlowarskim i libereckim kraju. Obsługuje połączenia krajowe, międzynarodowe i przygraniczne, między innymi pociągi Żytawa – Liberec jadące przez Polskę jako pociągi korytarzowe, czyli niezatrzymujące się na terytorium Polski (przejeżdżają przez Porajów).

Pociągi Die Länderbahn GmbH w Czechach kursują pod następującymi markami:
Trilex – trasy w regionie Euro Nysa, pomiędzy libereckim krajem a Saksonią. Obsługiwane spalinowymi zespołami trakcyjnymi Siemens Desiro.
Oberpfalzbahn – głównie połączenia przygraniczne w kraju karlowarskim, na przykład Hof – Aš – Cheb – Marktredwitz i Schwandorf – Cham – Furth im Wald – Domažlice.
Vogtlandbahn – kilka połączeń przygranicznych w kraju karlowarskim realizowanych we współpracy z GW Train Regio.

Strona internetowa Trilex: www.laenderbahn.com/trilex
Strona internetowa Oberpfalzbahn: www.laenderbahn.com/oberpfalzbahn/

Trilex

Pociąg Trilex w środku

Klub železničních cestovatelů (KŽC)

Dawniej przewoźnik uruchamiający weekendowe pociągi specjalne na nieczynnych liniach w zachodnich Czechach, obecnie oprócz pociągów specjalnych obsługuje linię S34 Praha Masarykovo nádraží – Praha-Vysočany – Praha-Čakovice oraz linię S24 Čelákovice – Mochov. Przewozy realizowane są wagonami motorowymi, tzw. „motoraczkami”. Na obu liniach obowiązuje taryfa Pražské integrované dopravy, na linii S34 uznawane są bilety przewoźnika České dráhy z wyjątkiem biletów pracowniczych. Na liniach turystycznych obowiązuje osobny cennik.

Strona internetowa:www.kzc.cz
Fanpage Klubu železničních cestovatelů na Facebooku

13. Wagony sypialne i z miejscami do leżenia

W czasie opracowywania aktualizacji artykułu wagony z miejscami do leżenia i wagony sypialne pojawiały się tylko na trasach międzynarodowych z Czech do Polski, na Słowację, Węgry, do Austrii, Niemiec i Szwajcarii. Miejsce w takich wagonach można wykupić np. z Ostrawy do Pragi w przypadku pociągów nocnych EN jadących z Koszyc do Pragi. Dawniej kursowały wagony sypialne do miasta Cheb; w czasie opracowywania aktualizacji nie widniały w rozkładzie jazdy.
W części pociągów kursują wagony z miejscami do leżenia i sypialne przewoźnika České dráhy. Koleje czeskie w ostatnich pięciu latach bardzo poprawiły jakość usług w tego typu wagonach – dysponują wagonami zakupionymi od kolei austriackich. Są to wagony klimatyzowane, wyposażone w toalety z obiegiem zamkniętym i bardzo wygodne.

Wagony sypialne posiadane przez koleje czeskie nie różnią się od wagonów sypialnych kursujących w Europie Zachodniej i Europie Środkowej. Posiadają przedziały trzyosobowe (możliwość wykupienia przedziału dwuoosobowego i jednoosobowego), toalety są na obu końcach wagonów; w niektórych wagonach dostępne są prysznice oraz przedziały Deluxe – przedziały z prywatną toaletą i prysznicem. Obowiązuje podział na płeć.

Wagony z miejscami do leżenia posiadają przedziały sześcio- i czterooosobowe. Toalety oraz umywalki dostępne są na obu końcach wagonów. Nie obowiązuje podział na płeć.

Czeskie wagony sypialne i z miejscami do leżenia spotkamy między innymi w pociągach z Pragi do Warszawy i Krakowa. W pociągach nocnych ze Słowacji do Czech kursują słowackie wagony o różnym standardzie oraz porządne czeskie wagony. W pociągach Nightjet jadących przez Republikę Czeską kursują wagony kolei austriackich – na podróż nimi obowiązują osobne cenniki i osobne przepisy. W pociągu sezonowym Bogumin – Łeba wagony z miejscami do leżenia i wagony sypialne podstawia PKP Intercity.

W 2021 roku nie udało mi się odnaleźć cennika dopłat do miejsc w wagonach sypialnych.

Cennik dopłat obowiązuje również w ruchu krajowym, czyli np. na odcinku Ostrawa – Praga.
W wagonach z miejscami do leżenia oraz w wagonach sypialnych można przewozić zwierzęta, o ile ich właściciel wykupi cały przedział dla siebie i osób towarzyszących.

Wagony z miejscami do leżenia oraz wagony sypialne kursują również w wybranych pociągach nocnych firmy Regiojet. Są to również wagony zakupione od kolei austriackich. W przeciwieństwie do wagonów kolei czeskich nie ma w nich podziału na płeć (w wyznaczonych wagonach są dostępne przedziały tylko dla kobiet), a nad bezpieczeństwem podróżnych przez całą drogę czuwa firma ochroniarska.

W pociągach nocnych Leo Express nie ma wagonów sypialnych ani wagonów z miejscami do leżenia. Pasażerowie jadą w wagonach bezprzedziałowych. U obsługi można wypożyczyć koc.

Ceske drahy

Wagon sypialny kolei czeskich (fot. materiały prasowe kolei czeskich)

14. Pociągi retro

Podróżując po Czechach, nie tylko w sezonie, przy odrobinie szczęścia możemy przejechać się którymś z pociągów retro. W Czechach aktywnie działa wiele stowarzyszeń miłośników kolei. Dzięki zachowanemu taborowi oraz zaangażowaniu imprezy kolejowe odbywają się znacznie częściej niż w Polsce. Również ceny są bardziej przystępne dla zwykłego turysty. Większość imprez to przejazdy zamknięte, na które trzeba zgłaszać się odpowiednio wcześniej. W kalendarzach imprez kolejowych są jednak także przejazdy dostępne dla każdego.

Najwięcej pociągów retro tradycyjnie kursuje w sezonie wakacyjnym. W Pradze w weekendy można przejechać się pociągiem ciągniętym przez lokomotywę parową na trasie Praga – Lužná u Rakovníka, gdzie znajduje się muzeum kolei z bogatą kolekcją parowozów.

Z kolei osoby odwiedzające Brno w każdą sobotę i niedzielę od połowy czerwca do połowy września mogą przejechać się pociągiem retro z Brna do Lednic. Kursy obsługuje zabytkowy wagon motorowy znany pod nazwą „Hurvínek”. Dodatkowo w wybrane dni roku (nie tylko w wakacje) kursują pociągi zestawione z lokomotywy parowej oraz wagonów retro. Jeżdżą one po różnych trasach w okolicach Brna z rozmaitych okazji.

Kalendarz większości imprez wraz z możliwością zakupu biletów na pociągi retro znajdziemy na stronie České dráhy nostalgie. W trakcie opracowania aktualizacji artykułu kalendarz imprez kolejowych dostępny był także na portalu idnes.cz, jednak w przyszłości strona może nie działać.

Najważniejsze imprezy kolejowe w Czechach:

DEN ŽELEZNICE – święto kolei w drugiej połowie września, zawsze organizowane w soboty. Najważniejsza część to Národní den železnice – największa impreza, odbywająca się każdego roku w innym mieście. Dzieli się na kilka bloków tematycznych – Świat Historii (wystawa zabytkowego taboru) Świat Zmiany (wystawa współczesnego taboru) oraz Świat Zabawy (program dla dzieci). Liczne przejazdy pociągami retro, bogaty program towarzyszący i nocne pokazy.

Jeżeli nie uda wam się dojechać na Národní den železnice, organizowane są również regionalne dni w każdym kraju (odpowiednik województwa) – program to wystawa taboru, przejazdy pociągami retro, zwiedzanie na co dzień niedostępnych obiektów, lecz w znacznie mniejszej skali.

Więcej informacji: www.denzeleznice.cz

PRZEJAZDY PO NIECZYNNYCH LINIACH – sezonowe przejazdy po nieczynnych na co dzień liniach, najczęściej odbywają się w weekendy od czerwca do września. Co roku lista tras różni się, najwięcej tego typu atrakcji można zaliczyć w kraju usteckim. Połączenia najczęściej obsługiwane przez stare wagony motorowe.

Najwięcej tego typu pociągów uruchamia Klub železničních cestovatelů

Brno

Pociąg retro w Brnie

15. Dworce kolejowe

Jakość dworców kolejowych w Czechach trudno jednoznacznie ocenić. Dużo dworców znajdujących się przy głównych trasach przeszło gruntowną przebudowę i większość z nich wygląda bardzo ładnie. Są również dworce przeciętne, a nawet okropne. Trzeba natomiast przyznać, iż sytuacja zmienia się na lepsze. Przykładem jest choćby dworzec główny w Pradze. Małe stacje są z reguły w dużo lepszym stanie niż w Polsce – czasami można spotkać poczekalnię oraz knajpę pozwalającą nam się poczuć niczym w latach osiemdziesiątych. Niestety, coraz rzadziej. Oczywiście również w przypadku małych stacji nie ma reguły. Jak przypomnę sobie stacje kolejowe np. w Adamowie, to nie różnią się one od najgorszych polskich stacji.

Na samych dworcach z bezpieczeństwem jest różnie. Po największych z nich snują się kieszonkowcy, bezdomni i różni podejrzani osobnicy. Widać policję oraz agencje ochroniarskie, ale w razie kłopotów nie liczyłbym na niczyją pomoc, szczególnie jeśli jest się Polakiem.

Obsługa w kasach i pociągach jest na wysokim poziomie, szczególnie jeśli chodzi o kulturę pracowników. Z marudzącymi, naburmuszonymi kasjerkami spotykałem się bardzo rzadko. Na szczęście w Polsce sytuacja zmienia się na lepsze i powoli zaczynamy doganiać Czechów pod tym względem. Z kolejkami do okienek kasowych na pewno spotkamy się w piątki i niedziele.

Toalety na czeskich dworcach kolejowych są przeważnie dostępne tylko po wypożyczeniu klucza z kasy – opłata 5 CZK + 20 CZK kaucji. Z czystością i jakością dworcowych toalet bywa różnie. Można spotkać się z czystymi toaletami na poziomie europejskim, jak i z okropnymi, brudnymi toaletami z niezamykanymi kabinami. Ważne jednak, że w ogóle są, w Polsce bowiem toalet nie ma na wielu stacjach, na których powinny być.

Prysznice znajdują się na praskim dworcu głównym, dworcu Praha-Holešovice, na dworcu głównym w Brnie, na ostrawskim dworcu głównym, a także na dworcach w Boguminie i Karwinie (dworzec główny). Skorzystanie z prysznica kosztuje ok. 5 zł.

Wybrane napisy na czeskich dworcach kolejowych:
čekárna – poczekalnia
jízdní řád – rozkład jazdy
mezinárodní pokladna – kasa międzynarodowa
nádraží – dworzec
nástupiště – peron
restaurace – restauracja
směnárna – kantor
sprcha – prysznic
úschovna zavazadel – przechowalnia bagażu
vlak – pociąg
vnitrostátní pokladna – kasa krajowa
záchod – toaleta

16. Najpiękniejsze linie kolejowe

Bardzo lubiłem podróżować pociągiem po Czechach. Koleje czeskie i inni przewoźnicy uruchamiają pociągi na wielu liniach lokalnych o niezwykłej, trudnej do opisania atmosferze. W Czechach znajdziemy także linie kolejowe godne uwagi pod względem krajobrazowym. Z moich podróży pamiętam linię Praga – Děčín zbudowaną wzdłuż brzegów Wełtawy i Łaby oraz linię Brno – Igława z łagodnie wznoszącymi się wzgórzami wzdłuż trasy. Planując podróż po Czechach warto wziąć pod uwagę kilka innych linii kolejowych, znanych z ładnych krajobrazów.

Co ważne, na trasach kursują pociągi rozkładowe, którymi można podróżować ze zwykłymi biletami za niewygórowaną cenę. Co więcej, w niektórych znajdziemy wagony z otwieranymi oknami, ale postępująca modernizacja taboru sprawia, że jest ich coraz mniej.

Posázavský pacifik – najbardziej znana z najpiękniejszych linii kolejowych w Czechach. Tak naprawdę nazwa obejmuje dwie linie kolejowe biegnące wzdłuż kanionu rzeki Sázavy: linię 210 z Pragi do stacji Čerčany i linię 212 z z Čerčan do stacji Světlá nad Sázavou. Długość tej trasy to 157 kilometrów. Oprócz widoków po drodze można zobaczyć między innymi zamek Český Šternberk, pałac Vysoká Lhota, muzeum wojskowe w Lešanach (stacja Krhanice), a spośród dzieł inżynierii kolejowych należy wymienić wiadukt Žampach – najwyższy kamienny wiadukt w kraju. Na trasie regularnie uruchamiane są pociągi retro.

Švestková dráha – w tłumaczeniu „Kolej Śliwkowa” to lokalna linia kolejowa w kraju usteckim, łącząca Lovosice z Mostem. Nazwa pochodzi od sadów śliwkowych dawniej gęsto występujących wzdłuż linii. Linia kolejowa została otwarta 19 grudnia 1989 roku, była zagrożona likwidacją w latach osiemdziesiątych, od 2007 roku przez dłuższy czas kursowały na niej tylko pociągi specjalne. W trakcie opracowywania artykułu na trasie prowadzone były przewozy regularne (od 2019 roku), jednak może się to zmienić. Przejazd 38 kilometrów zajmuje ponad godzinę.

Krušnohorský semmering – druga najwyżej położona linia kolejowa w Czechach. Na trasie kursują pociągi z Karlowych Warów do niemieckiego miasteczka Johanngeorgenstadt. Najciekawszy pod względem krajobrazowym odcinek znajduje się pomiędzy stacjami Nejdek a Pernink (15 kilometrów). Różnica wysokości pomiędzy tymi stacjami to 365 metrów, a w pewnym momencie pociąg osiąga wysokość 915 m n.p.m. Najciekawsza atrakcja to kamienny wiadukt przed wjazdem na stację Pernink, zbudowany w latach 1898-1899. Wysokość wiaduktu to 20 metrów nad lustrem wody.

Praski Semmering – nazwa linii kolejowej o długości 27 kilometrów pomiędzy stacjami Praha-Smíchov a Praha-Jinonice. Na części trasy przez cały rok kursują pociągi rozkładowe, na całej trasie często w weekendy organizowane są przejazdy „motoraczkami”, w tym przypadku zabytkowymi wagonami motorowymi. Po drodze pasażerowie podziwiają panoramę Pragi, można także wysiąść pozwiedzać dzielnicę willową Cibulka, ruiny zamku Děvičky, czy wydać się na wędrówkę którymś ze szlaków turystycznych.

Śląski Semmering – linia kolejowa przy granicy czesko-polskiej, łącząca stacje Jeseník i Hanušovice. Na odcinku 36 kilometrów pociąg przejeżdża przez wiadukty, pokonuje łuki, a trasę otaczają zalesione wzgórza. Pomiędzy stacjami Nové Losiny a Branná stromy podjazd.

Linia kolejowa Liberec – Česká Lípa – trasa kolejowa biegnąca wzdłuż gór i lasów. Po drodze pociąg przejeżdża przez znaną wieś Kryštofovo Údolí znaną z Muzeum Szopek, drewnianego kościoła św. Krzysztofa i drewnianej dzwonnicy, dodatkową atrakcją jest pierwszy orloj w czeskiej wsi (zegar). Na uwagę zasługuje zachowana drewniana zabudowa w centrum wsi. Tuż za wsią Kryštofovo Údolí pociąg przejeżdża przez ładny wiadukt, natomiast za następną stacją – Novina, leży największa atrakcja tej linii kolejowej – wiadukt kolejowy o długości 230 metrów i wysokości 29 metrów. Wiadukt ten niezwykle pięknie prezentuje się na zdjęciach wykonanych jesienią.

Piękne widoki można podziwiać z pociągów kursujących po trasach Szumawy, szczególnie na odcinku Černá v Pošumaví – Nové Údolí w pobliżu popularnego wśród turystów zbiornika wodnego Lipno.

Do najpiękniejszych linii kolejowych w Czechach zaliczane są także linie wąskotorowe w okolicach miasta Jindřichův Hradec, kolej wąskotorowa Třemešná – Osoblaha przy polskiej granicy oraz kolej zębata Tanvald – Harrachov, również przy polskiej granicy. Więcej o tych liniach w rozdziałach niżej.

Bardzo podobała mi się również linia kolejowa Brno – Česká Třebová na odcinku Brno – Blansko (22 km). Tory prowadzono wzdłuż rzeki Svitavy, z pociągu można podziwiać brneńską dzielnicę Obřany, wzgórza i tereny spacerowe do stacji Bílovice nad Svitavou, a w Blanku przez tory prowadziło dzikie przejście do jeziora. Na przejściu często dochodziło do tragedii. Linię w Blanku można zobaczyć np. w filmie „Dwa statki”, emitowanym na stacji Cinemax. Pociąg przejeżdża też przez tunele.

17. Muzea kolejnictwa i transportu

Podczas podróży pociągiem po Czechach warto zahaczyć o kilka muzeów o tematyce kolejowej i transportowej lub w jakiś sposób związanych z tematyką kolejową. Nie wszystkie czynne są przez cały rok.

Muzeum Českých drah v Lužné u Rakovníka – największe muzeum kolejnictwa w Republice Czeskiej, zarządzane przez České dráhy, zlokalizowane w pobliżu stacji kolejowej Lužná u Rakovníka. Spokojna okolica i eksponaty zgromadzone w dawnych lokomotywowniach nadają temu miejscu specyficzną atmosferę. Bogata kolekcja pojazdów szynowych – parowozy, lokomotywy elektryczne i spalinowe, stare elektryczne zespoły trakcyjne, zabytkowe wagony i tym podobne. Wokół muzeum wybudowano także krótką linię kolei wąskotorowej, czynną jedynie w sezonowe weekendy. Muzeum czynne jest od maja do końca października, najczęściej w soboty, niedziele i święta. W lipcu i sierpniu organizowane są przejazdy pociągami retro pomiędzy Pragą a stacją Lužná u Rakovníka.

Strona internetowa: www.cdnostalgie.cz

Železniční muzeum Výtopna Jaroměř – niewielkie muzeum kolejowe położone niedaleko granicy czesko-polskiej. Mieści się przy stacji kolejowej Jaroměř, w budynku dawnej parowozowni. Przyzwoita kolekcja zabytkowych lokomotyw, nie tylko parowych, różne inne eksponaty, kilka razy w roku uruchamiane są pociągi retro Stara Paka – Jaroměř lub Turnov – Jaroměř. Muzeum czynne w weekendy i święta od kwietnia do października, w lipcu i sierpniu otwarte codziennie.

Strona internetowa: www.vytopnajaromer.cz

Muzeum starých strojů a technologií w Žamberku – bardzo interesujące muzeum utworzone na terenie dawnego zakładu włókienniczego w małym miasteczku niedaleko czesko-polskiej granicy. Bardzo duża ekspozycja starych maszyn – walców, pomp, samochodów, jak również lokomotyw. W sezonie letnim odbywają się przejażdżki koleją wąskotorową po krótkiej bocznicy zakładowej, która zachowała się do dziś. Muzeum zbiera bardzo dobre recenzje wśród zwiedzających.

Strona internetowa: www.starestroje.eu

Muzeum městské hromadné dopravy w Pradze – warte odwiedzenia muzeum komunikacji miejskiej urządzone w dawnej zajezdni tramwajowej Praha-Střešovice. Na stałej wystawie prezentowane są różne eksponaty z historii komunikacji miejskiej w Pradze. Największa atrakcja to ponad 40 zabytkowych pojazdów – tramwajów i autobusów, ponadto liczne fotografie, bilety i różne urządzenia. Można obejrzeć również wnętrza zabytkowych pojazdów. Muzeum czynne tylko w soboty, niedziele i święta od marca do listopada.

Muzeum w Zubrnicach – małe muzeum kolejowe w Zubrnicach w kraju usteckim, polecane ze względu na bliskość malowniczego skansenu w tej miejscowości oraz weekendowe pociągi od maja do września kursujące na nieczynnej trasie Uście nad Łabą – Zubrnice. Wspomniane pociągi zestawione są z zabytkowego spalinowego zespołu trakcyjnego.

Strona internetowa: www.zubrnickazeleznice.cz

Oprócz wymienionych muzeów w czasie imprez kolejowych otwierane są muzea kolei czeskich w Ołomuńcu i Chomutowie, na co dzień są jednak nieczynne.

18. Najważniejsze koleje wąskotorowe

Na terenie Republiki Czeskiej w sezonie letnim kursuje kilkanaście kolei wąskotorowych, ponadto możemy się natknąć na prywatne koleje ogrodowe i koleje lilipucie w różnych częściach kraju. W ostatnich latach zawieszono kursowanie na sieci malowniczych kolei wąskotorowych w okolicach miasta Jindřichův Hradec. W rozdziale wymieniłem tylko kilka najważniejszych linii, pozostałe znajdziecie w osobnym artykule.

Kolej wąskotorowa Třemešná – Osoblaha  – dwudziestokilometrowa linia kolei wąskotorowej w kraju morawsko-śląskim, która rozpoczyna się na stacji Třemešná ve Slezsku, gdzie zatrzymują się pociągi jadące od strony Karniowa w stronę stacji Głuchołazy, a kończy na stacji Osoblaha położonej trzy kilometry od granicy czesko-polskiej, w pobliżu Racławic Śląskich. W 2022 roku zakończył się remont linii i infrastruktury. Kolej wąskotorowa z ruchem rozkładowym, pociągi zestawione ze spalinowozu i wagonów typowych dla czeskich kolei wąskotorowych. Połączenia te obsługują koleje czeskie České dráhy, a bilety są sprzedawane zgodnie z cennikiem przewoźnika, natomiast w sezonie letnim w wybrane dni kursują pociągi prowadzone przez parowóz.

Strona internetowa: www.osoblazsko.com

Młodziejowska Kolej Przemysłowa – kolej o rozstawie szyn 600 mm pierwotnie służąca do przewozu łupku, szamotu i węgla w miejscowości Mladějov na Moravě. Wybudowana została pod koniec pierwszej wojny światowej, a działalność zakończyła w 1991 roku wraz z zamknięciem miejscowej kopalni gliny. Długość trasy to 11 kilometrów. Pociągi są zestawione z otwartych wagonów wycieczkowych oraz lokomotywy parowej lub spalinowej. Na terenie nieczynnej kopalni gliny działa również Muzeum Przemysłu, gdzie można obejrzeć maszyny kolejowe, drogowe i budowlane. Pociągi kursują w sezonie, najczęściej w niedzielę. Kilka razy w roku organizowane są okolicznościowe przejazdy. Wszystkie informacje można znaleźć na stronie przewoźnika.

Strona internetowa: www.mladejov.cz/uvodni-stranka

Kolińska kolej buraczana – wąskotorówka znana pod czeską nazwą „Kolínská řepařská drážka” to jedyna pozostałość po sieci kolei cukrowniczych w regionie, liczącej dawniej około 130 kilometrów. Koleje służyły do przewozu buraków cukrowych do tamtejszych cukierni. Kolej cukrownicza w Kolinie była najstarszą na siecie. Została wybudowana w 1894 roku. Prowadziła z cukrowni w Kolinie do miejscowości Jestřábí Lhota (10,6 km), posiadała też krótkie odgałęzienie do dzisiejszej dzielnicy Ovčáry (900 metrów). Kolej działała przez około 70 lat. W 2000 roku powstało stowarzyszenie, którego celem stała się odbudowa części kolejki. Dzięki uzyskaniu funduszy z różnych instytucji udało się odbudować 4,5 kilometra linii. Pierwszy odnowiony odcinek oddano do użytku 23 czerwca 2007 roku, w 2015 roku kolejka dotarła do stacji Býchory. Kolejka znajduje się na przedmieściach Kolina, kursuje w wybrane dni.

Strona internetowa: www.reparskadrazka.cz

Regionalna Kolej Wąskotorowa w Zbyszowie – kolej wąskotorowa przy Muzeum Kolei Przemysłowych w Zbyszowie niedaleko Brna. W ciągu kilku lat wyrosła na jedną z najciekawszych sezonowych atrakcji w okolicy. ciągi kursują w lipcu i sierpniu w każdą sobotę oraz w wybrane dni poza sezonem na trasie Zastávka u Brna – Babice u Rosic – Zbýšov. W zależności od dnia pociąg prowadzi lokomotywa parowa lub spalinowa. Na terenie byłej kopalni „Jindřich” znajduje się ekspozycja pojazdów kolejowych. W zależności od terminu kursują pociągi prowadzone przez lokomotywę parową lub spalinową. Do stacji Zastávka u Brna dojedziemy pociągami kolei czskcich z Brna.

19.  Kraj morawsko-śląski – co zobaczyć

Kraj morawsko-śląski położony jest przy granicy czesko-polskiej, a dzięki połączeniom Kolei Śląskich i PKP Intercity dojazd pociągiem nie stanowi większego problemu. Duża część regionu ma charakter przemysłowy i moim zdaniem nie jest warta uwagi, a sporo miejsc zostało rozreklamowanych dzięki podróżom sponsorowanym dla sprzedajnych blogerów wychwalających wszystko za pieniądze. Poniżej kilka miejsc, które moim zdaniem warto odwiedzić podróżując pociągiem po Czechach. To moje subiektywne opinie. Nie polecam Trzyńca – paskudne miasto i paskudni ludzie.

Ostrawa (fakultatywnie) – stolica kraju morawsko-śląskiego. Jeśli chodzi o moje wrażenia z tego miasta, to czasami podoba mi się, a czasami mam ochotę uciekać stamtąd jak najszybciej. Centrum szare, ponure, z atrakcji należy wymienić wieżę widokową w Nowym Ratuszu, ewentualnie zamek położony w pobliżu śródmieścia (najbliżej centrum znajduje się stacja kolejowa Ostrava Střed). Miłośnicy przemysłu i architektury powinni zwiedzić dzielnicę Poruba (najbliższa stacja kolejowa Ostrava Svinov) oraz Dolní Vítkovice – dawne tereny przemysłowe przekształcone w atrakcję turystyczną (2,5 km od stacji Ostrava Střed). Dobre recenzje zbiera ogród zoologiczny położony około 3,5 km od centrum miasta. W dawnych czasach bardzo lubiłem wycieczki jednodniowe do Ostrawy i zwiedzanie Ostrawy środkami transportu publicznego z biletem 24-godzinnym komunikacji miejskiej.

Ostrawa – najciekawsze miejsca i atrakcje

Bruntal – dawne miasteczko górnicze położone niedaleko polskiej granicy. Oprócz rynku warto zobaczyć zamek z ogrodami, fragmenty murów miejskich (w tym Kamienną Basztę) i kilka kościołów (ewangelicki, Najświętszej Marii Panny, Marii Panny Pocieszycielki). Poza centrum niewielki cmentarz żydowski. W Bruntalu zatrzymują się pociągi pospieszne Ostrawa – Ołomuniec kursujące przez Karniów (inna trasa niż przez Hranice nad Morawą).

Czeski Cieszyn – czeska część podzielonego Cieszyna. Dużo brzydsza od polskiej części. Najładniejszy budynek to dworzec kolejowy położony przy magistrali kolejowej – doskonała baza wypadowa do wycieczek po kraju morawsko-śląskim i przygranicznych rejonach Słowacji. Poza dworcem warto zobaczyć rynek z ratuszem, natomiast Czeski Cieszyn należy traktować jako ciekawostkę i miejsce na zakupy podczas zwiedzania polskiego Cieszyna.

Czeski Cieszyn – najciekawsze miejsca i atrakcje

Frýdek-Místek (fakultatywnie) – dawniej dwa miasta, w 1943 roku połączone ze sobą; do nowo powstałego miasta przyłączono też kilka wsi. W sumie można zwiedzić ze względu na łatwy dojazd z Cieszyna bezpośrednimi pociągami. Na plus dworzec kolejowy. We Frýdku znajdziemy rynek, a właściwie Plac Zamkowy i pałac, w którym mieści się Muzeum Beskidów. Kilkaset metrów dalej leży bazylika Najświętszej Marii Panny. Również Místek ma swój rynek (Plac Wolności), lecz poza nim dominują blokowiska. Przeciętne miasto – ani brzydkie, ani ładne.

Fulnek (fakultatywnie) – typowe spokojne, senne miasteczko. Niewielkie centrum. Nad miastem góruje zamek, jednak znajduje się on w rękach prywatnych i nie jest dostępny dla zwiedzających. Poza zamkiem i rynkiem przeważają zabytki sakralne – kaplica św. Rocha u Sebastiana, kościół św. Józefa, kościół Najświętszej Trójcy. Dojazd pociągiem ze stacji Suchdol nad Odrou.

Grodziec Golęszycki (Hradec nad Moravicí) – interesujące miasteczko położone 8 kilometrów od Opawy, znane z kompleksu zamkowego (Biały Zamek, Czerwony Zamek i ogrody). Ponadto zabytki sakralne – kilka kościołów, kaplice oraz droga krzyżowa. Co godzinę kursują pociągi Opawa – Grodziec Golęszycki, dworzec kolejowy znajduje się około półtora kilometra od zamku.

Hlučín (fakultatywnie) – miasteczko położone pod Ostrawą. Można dojechać autobusem podmiejskim z Ostrawy lub pociągiem z Opawy, co samo w sobie jest atrakcją dla fanatycznych miłośników kolei zaliczających linie. Miasto przeciętnej urody – atrakcje poza rynkiem to pałac z muzeum regionalnym i przyległym kościołem św. Jana Chrzciciela, ładny kościół ewangelicki oraz Mauzoleum rodziny Wettekamp. W pobliskiej wsi Darkovičky natrafimy na bunkry z dawnego obszaru umocnień.

Karniów (fakultatywnie) – mój największy zawód podczas podróży po kraju morawsko-śląskim. Przereklamowane miasto, o którym nie potrafię napisać niczego dobrego. Atrakcje w centrum to synagoga, Muzeum Miejskie i kilka kościołów, 3 kilometry od centrum kościół pielgrzymkowy Marii Panny Siedmiobolesnej oraz wieża widokowa.

Kopřivnice (fakultatywnie) – pod względem architektonicznym miasteczko Kopřivnice można określić jednym słowem – blokowiska. Dużo turystów zatrzymuje się tu, aby zwiedzić Muzeum Tatry oraz Muzeum Starych Samochodów (tzw. Weteranów). Stacja kolejowa położona jest tuż przy Muzeum Tatry. Dojazd pociągami Studenka – Věrovice.

Nowy Jiczyn – nieduże miasteczko z bardzo ładnym centrum składającym się z Placu Masaryka i odchodzących od niego uliczek. Bez zabytków klasy światowej, dobre miejsce na dwugodzinny, spokojny spacer. Moje ulubione miasto w kraju morawsko-śląskim. Do wizytówek miasta należy dworzec kolejowy – pociągiem do Nowego Jiczyna dojedziemy ze stacji Suchdol nad Odrou położonej pomiędzy Ostrawą a Przerowem i Ołomuńcem. W Suchdole nad Odrou warto zobaczyć dworzec kolejowy przypominający dworzec główny w Bielsku-Białej. Polecam wycieczkę jednodniową Nowy Jiczyn, Sztramberk, ewentualnie Koprzywnica – z Nowego Jiczyna do Sztramberka kursują liczne autobusy.

Opawa (fakultatywnie) – miasto budzi mieszane uczucia. Na mnie nie zrobiło szczególnego wrażenia (poza dworcem Opava Východ), dla wielu innych Polaków to miasto zapierające dech w piersiach. Centrum leży bardzo blisko dworca kolejowego Opava Východ; najważniejsze atrakcje to kościół św. Wojciecha i kiczowate rzeźby na placu przed świątynią, Muzeum Ziemi Śląskiej oraz kilka zabytków sakralnych. Bardzo łatwy dojazd pociągiem z Ostrawy.

Příbor (fakultatywnie) – małe, spokojne, sympatyczne miasteczko. Znane jako miejsce narodzin Zygmunta Freuda – znanego psychonalityka. Oprócz Muzeum Zygmunta Freuda i jego domu rodzinnego miasteczko można pochwalić za kościół Narodzenia Marii Panny, ryneczek oraz ładną panoramę od strony linii kolejowej i rzeki. Dojazd pociągiem Studenka – Věrovice, który zatrzymuje się również w wymienionych w tym rozdziale miasteczkach Kopřivnice oraz Sztramberk – wszystkie te trzy miasta, jak również Nowy Jiczyn, można odwiedzić w ciągu jednego dnia.

Sztramberk – moim zdaniem jedno z najładniejszych czeskich miasteczek. Zabytkowe centrum położone jest daleko od stacji kolejowej, dlatego polecam dojazd autobusem z Nowego Jiczyna. Autobus zatrzymuje się tuż przy wzgórzu – dojście do urokliwego rynku i wieży górującej nad mieastem zajmie około 10 minut. Miasteczko znane jest z ciasteczek Sztramberskie uszy. Po drodze mijamy drewniane chaty wołoskie oraz barokowe kamieniczki na ryneczku. Gorąco polecam. W Sztamberku zatrzymują się pociągi osobowe Studenka – Věrovice.

W planie wycieczki po kraju morawsko-śląskim należy także uwzględnić kolej wąskotorową Třemešná – Osobłoga. Nie podobał mi się Bogumin, nie podobała mi się również Karwina. Nie udało mi się przejechać kilkoma liniami lokalnymi, które również chciałbym opisać w przyszłości (np. Suchdol nad Odrou – Budišov nad Budišovkou, czy Frýdek-Místek – Věrovice.

Sztramberk

Ryneczek w Sztramberku

20. Kraj ołomuniecki – co zobaczyć

Nie udało mi się zwiedzić całego kraju ołomunieckiego. Z miast najbardziej przypadł mi do gustu Ołomuniec – to powinien być obowiązkowy przystanek podczas wycieczki pociągiem po Czechach. Inne miejscowości wypadły średnio lub bardzo słabo, jak na przykład Przerów. W kraju ołomunieckim bardzo popularnym celem wycieczek jest zamek Bouzov. Do zamku nie da się dojechać pociągiem – najbliższa stacja kolejowa znajduje się w miejscowości Mohelnice, tam z dworca kolejowego trzeba przejść niecały kilometr na dworzec autobusowy, skąd przejazd autobusem na do Bouzova trwa 15-20 minut (o ile nie jedzie jakąś okrężną trasą). W Mohelnicach zatrzymują się pociągi jadące z Ołomuńca w stronę Šumperka i Jesionika.

Ołomuniec – stolica kraju ołomunieckiego. Piękne centrum z dwoma rynkami, malowniczymi uliczkami i zaułkami. Z dworca kolejowego do centrum idzie się pieszo 10-15 minut, można podjechać tramwajem. Liczne zabytki sakralne – katedra, kościoły, ratusz, przyjemna atmosfera. Miasto na razie nie zostało zadeptane przez turystów. Około 10 kilometrów od centrum miasta cieszący się dobrą opinią ogród zoologiczny. Rewelacyjne miejsce na wycieczkę jednodniową.

Horni namesti

Ołomuniec – Górny Rynek

Javorník – małe, spokojne miasteczko liczące około 3 tysiące mieszkańców, położone na uboczu, tuż przy granicy z Polską. Wizytówką miasta jest zamek Jánský Vrch. W pobliżu zamku źródełko, inne atrakcje to kapliczki i Muzeum Miejskie. Do miasteczka prowadzi lokalna linia kolejowa Javorník ve Slezsku – Lipová Lázně. Na stacji Lipová Lázně zatrzymują się pociągi kursujące pomiędzy Ołomuńcem a Jesionikiem. Dla miłośników kolei już sam przejazd tą lokalną linią kolejową jest nie lada atrakcją.

Polecane wpisy na innych blogach:
Javornik na blogu „Podróż z dala od zgiełku”

Jesionik – jedenastotysięczne miasteczko położone tuż przy granicy z Polską. Ośrodek turystyczny, narciarski, popularny cel wycieczek. Dawniej znany z palenia czarownic, w XIX wieku zasłynął jako uzdrowisko. Założyciel uzdrowiska – Vincenz Priessnitz – wynalazł także prysznic. Nieduże, zadbane centrum, liczne szlaki spacerowe, źródła mineralne, w okolicy także jaskinie.

Litovel (fakultatywnie) – typowe czeskie małe miasteczko z ładnym centrum, położone około 18 kilometrów od Ołomuńca, znane z piwa o tej samej nazwie. Ładne, nieduże centrum miasta – nad rynkiem góruje wieża ratuszowa udostępniona turystom. Tuż przy centrum stawy rybne, nad jednym z nich wyróżnia się budynek liceum. Liczne zabytki sakralne – kościoły i kaplice, zrekonstruowany kamienny most nad Morawą (Most Świętojański), pozostałości murów miejskich. Aby dojechać pociągiem z Ołomuńca do miasta, należy przesiąść się na stacji Červenka. To linia lokalna, od lat mówi się o jej likwidacji i wybudowaniu w jej miejsce ścieżki rowerowej. Autobusem z Ołomuńca dojedziemy w około 45 minut.

Lipník nad Bečvou (fakultatywnie) – ładne miasteczko (ok. 8 tysięcy mieszkańców) przy magistrali kolejowej z Ostrawy do Pragi. Zatrzymują się tu tylko pociągi osobowe. Warto zobaczyć rynek, kompleks pałacowo-parkowy, pozostałości murów miejskich, klasztor i dwa cmentarze żydowskie. Warto też odwiedzić położoną 4,5 kilometrów dalej miejscowość Týn nad Bečvou, gdzie znajduje się zamek Helfštýn oraz Muzeum Bedřicha Smetany – słynnego czeskiego kompozytora.

Prościejów (fakultatywnie) – jedno z tych miast, które nie są ani brzydkie, ani ładne. Najbardziej znane atrakcje to rynek, ratusz z charakterystyczną wieżą oraz pałac. Na czterech budynkach w różnych częściach miasta zobaczymy zegary słoneczne. Wśród zabytków są także kościoły, pojedyncze wille oraz budynek dworca kolejowego położonego na trasie Prościejów – Dzbel (Prostějov místní nádraží). Podróż pociągiem pospiesznym z Ołomuńca trwa około 15 minut. W Polsce Prościejów znany jest z klubu siatkarskiego regularnie wygrywającego rozgrywki czeskiej ligi siatkarskiej kobiet.

Šternberk (fakultatywnie) – miasteczko często odwiedzane przez turystów ze względu na zamek położony około 2 kilometry od stacji kolejowej. Ponadto zabytki sakralne (dawny klasztor, kościoły) i wystawa przedstawiająca pomiary czasu na przestrzeni wieków. Pod względem architektury miasteczko nie wyróżnia się niczym szczególnym na tle innych czeskich miast.

Šumperk (fakultatywnie) – 26-tysięczne miasto, dawniej znane z prężnie działającego przemysłu włókienniczego. Niewielkie centrum, Muzeum Regionalne, Muzeum Procesów Czarownic oraz kościoły. Z nowszych atrakcji należy wymienić Poezjomat – na zewnątrz wygląda jak czarna rura, ale po naciśnięciu przycisku odtwarzane są dzieła miejscowych poetów.

Velké Losiny – wieś pomiędzy Šumperkiem a Jesionikami. Warto przyjechać, aby zwiedzić renesansowy zamek. Dawniej odbywały się na nim procesy kobiet oskarżonych o czary – na mocy wyroków spalono na stosie 56 niewinnych osób. Oprócz zamku atrakcją wsi jest Muzeum Papiernictwa. We wsi są dwa przystanki kolejowe – jedna przy zamku, druga przy centrum wsi. Zatrzymują się na nich pociągi osobowe z różnych miejsc – najlepiej dojechać pociągiem pospiesznym do Šumperku i tam przesiąść się na „motoraczek”.

Prościejów

Prościejów – jeden z zegarów słonecznych na kamienicach

21. Kraj zliński – co zwiedzić

Kraj zliński zwiedzałem dawno i na szybko, więc od czasu moich podróży na pewno sporo się zmieniło na przykład w Zlín, który niezbyt mi się spodobał. Punktem obowiązkowym podczas podróży koleją po tym regionie powinien być przynajmniej Kromieryż.

Zlín (fakultatywnie) – stolica kraju zlińskiego. Przeciętnego turystę pewnie rozczaruje, natomiast Zlín powinni odwiedzić miłośnicy historii oraz miłośnicy przemysłu. Historia i wygląd miasta związane są z Tomášem Baťą, który na początku XX wieku założył firmę obuwniczą. Wraz z ekspansją przedsiębiorstwa i rozbudową zakładów budował miasto-ogród z charakterystycznymi osiedlami dla pracowników. Podobne osiedle zobaczymy dziś np. w Chełmku pod Oświęcimiem oraz w dzielnicy Otmęt w Krapkowicach. Jeśli chodzi o atrakcje – najbardziej znaną jest chyba Baťův mrakodrap, „drapacz chmur” z lat 1936-1938, z tarasem widokowym, inne to pałac zliński, wille przemysłowców w różnych częściach miasta, czy położony kilka kilometrów od centrum miasta Lesní hřbitov z niewielką sekcją przeznaczoną na cmentarz żydowski. Dla rodzin ogród zoologiczny na obrzeżach miasta. Dojazd pociągiem do Zlina z Polski możliwy jest z przesiadką na stacji Otrokovice.

Holešov – mało znane, warte odwiedzenia miasteczko na trasie pociągu z Kojetina do Międzyrzecza Wołoskiego i dalej do Rożnowa pod Radogoszczem. Wizytówką miasteczka jest pałac z ogrodami. Oprócz zamku warto zobaczyć cmentarz żydowski, dawną synagogę i kościół Najświętszej Marii Panny. Z dworca kolejowego do zamku idzie się około 15 minut.

Kromieryż – jedno z najładniejszych czeskich miast. Bardzo ładne Stare Miasto i jeszcze ładniejszy Pałac Arcybiskupi z ogrodami, stawami i z zewnątrz Dwór Maksymiliana. Ponadto warto zobaczyć Ogród Kwiatowy, kilka kościołów i fragment dawnego muru oddzielającego żydowską część miasta od katolickiej. W Kromieryżu zatrzymują się pociągi z Kojetina (stacja na trasie Bogumin – Brno) oraz Hulina (można się przesiąść z pociągów z Polski do Wiednia).

Luhačovice (fakultatywnie) – popularne czeskie uzdrowisko, rozlewa się tu najbardziej znaną czeską wodę leczniczą – Vincentkę. Na tle zabudowy wyróżniają się domy sanatoryjne w stylu secesyjnym. Najważniejszy zabytek to pałac z kaplicą. Liczne szlaki piesze i źródła lecznicze. W sąsiednich Pozlovicach zapora. Do Luhačovic dojeżdżają pociągi pospieszne z Pragi; najlepiej przesiąść się na stacji w Przerowie. Dzielnica zdrojowa znajduje się ponad 2 kilometry od dworca kolejowego.

Międzyrzecze Wołoskie (Valašské Meziříčí)(fakultatywnie) – miasto z kategorii ładniejszych niż przeciętne, ale również nie takich, które zachwycałyby i byłyby obowiązkowym punktem wycieczek. Z dworca kolejowego idzie się prawie półtora kilometra. Oprócz rynku warto zobaczyć pałace Żerotinów i Kinskich (w tym ostatnim ma swoją siedzibę Muzeum Wołoskie), Muzeum Gobelinów, Muzeum Rzeźnictwa, zabytki sakralne, galerię w odnowionym budynku z 1611 roku, obserwatorium astronomiczne, a na cmentarzu miejskim niewielką wydzieloną część na cmentarz żydowski oraz pomnik żołnierzy tureckich. Na tutejszym dworcu kolejowym zatrzymują się pociągi ze stacji Hranice na Moravě, Kojetina, Vsetina i Frenštát pod Radhoštěm.

Napajedla (fakultatywnie) – miejscowość w pobliżu Zlína i Otrokovic. Atrakcją jest pałac z XVIII w., w którym obecnie mieści się ekskluzywny hotel. Do pałacu przylega rozległy park. Zwracają uwagę także budynki: ratusza, starego pałacu i parafii przy kościele św. Bartłomieja.

Rożnów pod Radogoszczem (Rožnov pod Radhoštěm) – miasteczko liczące niecałe dwadzieścia tysięcy mieszkańców, znane z popularnego skansenu – Muzeum Wsi Wołoskiej. Ponadto nieduże centrum z rynkiem i kościołem pw. Wszystkich Świętych, a 4 kilometry od centrum znajdują się nieduże ruiny zamku. W pobliżu góra Radgoszcz (1129 m n.p.m.). Do miasta dojedziemy pociągami ze stacji Valašské Meziříčí (pl. Międzyrzecze Wołoskie), dokąd z kolei dojeżdżają pociągi ze stacji Hranice na Moravě.

Uherské Hradiště – miasto zyskujące na popularności w ostatnich latach za sprawą różnych imprez promowanych w mediach. Dawniej centrum Państwa Wielkomorawskiego, obecnie centrum regionu Slovácko. Ładne centrum położone jest blisko dworca kolejowego. Najważniejszy zabytek to kościół jezuitów, w pobliżu kościoła zachowały się fragmenty murów miejskich. Dużo zabytków sakralnych – kościoły, kapliczki, dawna synagoga, dwa główne place, Muzeum Miejskie, Muzeum Regionu Slovácko, stanowisko archeologiczne i dawne więzienie. Aby dojechać pociągiem do miasta, konieczna jest przesiadka na stacji Staré Město u Uherského Hradiště.

Pociągiem nie dojedziemy do klasztoru cystersów w Welehradzie i zamku Buchlov. Najbliższa stacja kolejowa to Staré Město u Uherského Hradiště. Ze stacji do Welehradu należy pokonać 6 kilometrów (kursują autobusy), do zamku Buchlov 11 kilometrów; przy czym po drodze warto zobaczyć pałac w Buchlovicach (Zámek Buchlovice) – większość autobusów dojeżdża do pałacu i rynku w Buchlovicach, skąd trzeba przejść pieszo 2-3 kilometry.

22. Kraj południowomorawski – co zobaczyć

Przez pięć lat studiowałem w Brnie, wolny czas wykorzystując na podróże pociągiem po kraju południowomorawskim. Od czasów moich wycieczek minęło już ponad 13 lat, a w ostatnich latach region ten został szczegółowo opisany w niezliczonych artykułach sponsorowanych gwiazd polskiej blogosfery podróżniczej, gdzie wszystko wygląda pięknie i cudownie. W spisie miejsc wymieniłem tylko najważniejsze – kraj południowomorawski lepiej zwiedzać rowerem, ponieważ po drodze jest sporo małych, ładnych miejscowości z pojedynczymi zabytkami, na które nie starczy czasu podczas podróży pociągiem. Należy też wspomnieć o licznych szlakach pieszych i rowerowych, szczególnie podobały mi się ścieżki wzdłuż rzeki Svitavy i szlaki w okolicach brzydkich miast jak Blansko i Adamov. W okolicy Blanska na szczególną uwagę zasługuje lej krasowy Przepaść Macocha oraz jaskinie Punkvy.

Brno – stolica kraju południowomorawskiego i drugie pod względem wielkości miasto Republiki Czeskiej. Dobre miejsce na krótką i dłuższą wycieczkę. Jednodniowy wypad do Brna bardzo łatwo zaplanować – najważniejsze zabytki i atrakcje położone są bardzo blisko głównego dworca kolejowego, więc na zwiedzanie wystarczy poświęcić kilka godzin. Jeśli chcecie zaplanować dłuższe zwiedzanie lub zwiedzić jakieś mało znane miejsca, zapraszam do mojego przewodnika, gdzie opisuję również miejsca, o których nie przeczytacie we wpisach blogerów komercyjnych reklamujących za pieniądze płatne atrakcje oraz restauracje i hotele.

Ponadto na obrzeżach duży zbiornik retencyjny, nad którym, poza granicami administracyjnymi Brna, wznosi się zamek Veveří.

Boskovice (fakultatywnie) – typowe czeskie miasteczko warte odwiedzenia. Oprócz ryneczku z przyległymi ulicami turyści przyjeżdżają tu zwiedzić zamek z parkiem, pałac synagogę, pozostałości po żydowskim getcie.  W pobliżu miasteczko westernowe, pole golfowe i liczne szlaki turystyczne. W mieście odbywają się liczne imprezy kulturalne, między innymi znane Święto Gęsi.  Do Boskovic dojedziemy pociągami z niedalekiej stacji Skalice nad Svitavou, gdzie zatrzymują się pociągi osobowe i pospieszne jadące z Brna w kierunku Pardubic lub Letovic.

Bzenec (fakultatywnie) – miasteczko (ok. 4 tysięcy mieszkańców) znane z trochę zaniedbanego zamku. W parku przy zamku rośnie bardzo stara lipa. Jak podaje oficjalna strona miasta, w jednej z kronik zapisano, iż w 1604 roku lipa ta miała już 500 lat.  Zachowały się też ruiny starego zamku, wysadzonego przez wycofujących się niemieckich żołnierzy.  W okolicy długa ścieżka dla rowerzystów i rolkarzy.

Lednice – miasteczko znane nie tylko w Europie z pięknego pałacu z równie pięknym parkiem. W skład zespołu pałacowo-parkowego wchodzi między innymi minaret pełniący funkcję wieży widokowej, szklarnia (palmiarnia) oraz pałacyk myśliwski. W pobliżu stawy rybne i liczne szlaki rowerowe.  W letnie weekendy pomiędzy stacją Brzecław a Lednicami kursuje zabytkowy wagon motorowy „Hurvinek”, raz w miesiącu zamiast szynobusu jedzie pociąg retro prowadzony przez parowóz.

Nedvědice (fakultatywnie) – wieś na granicy południomorawskiego kraju i Wysoczyzny. 2,5 kilometra od stacji kolejowej znajduje się warty odwiedzenia zamek Pernštejn. Nedvědice położone są na trasie Brno – Zdziar nad Sazawą (Žďár nad Sázavou). Na stacji zatrzymują się pociągi osobowe i przyspieszone. Osoby jadące pociągami pospiesznymi z Brna powinny przesiąść się na stacji Tišnov.

Mikulov – wizytówką miasteczka są winnice, ale zabudowa centrum Mikulova należy do najpiękniejszych w Republice Czeskiej. Najważniejsze zabytki to zamek górujący nad miastem, synagoga, cmentarz żydowski, kościół św. Jana Chrzciciela, popularne są też ruiny tzw. Koziego Zamku. Mikulov należy obowiązkowo odwiedzić podczas wizyty w tym regionie.

Moravský Krumlov (fakultatywnie) – miasteczko znacznie mniejsze od Czeskiego Krumlova i mało popularne wśród turystów. Symbolem miasta jest zamek/pałac, podobno bardzo zaniedbany. W centrum zabytki sakralne (kościoły i klasztor), cmentarzyk żydowski, a nad miastem góruje kaplica św. Floriana. W pobliżu grodzisko.

Oslavany (fakultatywnie) – mała miejscowość z kilkoma ciekawymi atrakcjami – renesansowym pałacem, parkiem rozrywki Permonium utworzonym na dawnych terenach przemysłowych oraz Muzeum Energetyki i Górnictwa. Do miasta dochodzi linia kolejowa, lecz od grudnia 2016 roku nie kursują po niej pociągi. Najbliższa czynna stacja kolejowa położona jest w oddalonej o 9 km wsi Ivančice, dokąd dojeżdżają pociągi osobowe z Brna.

Rájec nad Svitavou (fakultatywnie) – miejscowość znana z pałacu klasycystycznego w stylu francuskim. Wraz z pobliską wsią tworzy gminę Rájec-Jestřebí i tak również nazywa się stacja, na której zatrzymują się pociągi osobowe z Brna. 4 kilometry od stacji, w miejscowości Černá Hora można zobaczyć z zewnątrz inny pałac, którego wnętrza są jednak niedostępne dla zwiedzających.

Slavkov u Brna (fakultatywnie) – małe miasteczko, w którym co roku odbywa się rekonstrukcja bitwy pod Austerlitz. Na co dzień warto zobaczyć barokowy pałac oraz Pomnik Pokoju w miejscu zwycięstwa Francuzów nad Rosjanami i Austriakami.

Sokolnice (fakultatywnie) – wieś pod Brnem; pałac z kaplicą i niedużym parkiem. Dojazd z Brna pociągiem osobowym; wysiadamy na stacji Sokolice-Telnice.

Valtice – miasteczko położone bardzo blisko Lednic, odwiedzane tłumnie przez turystów, znane z pałacu, ładnej zabudowy centrum, a także Salonu Win Republiki Czeskiej. Pomiędzy Valticami a Lednicami warto zobaczyć kilka perełek architektonicznych: tzw. świątynię Diany (Rendez-vous), kaplicę św. Huberta i Kolumnadę Reistna.  Do Valtic dojedziemy  pociągiem Brzecław – Znojmo.

Veselí nad Moravou (fakultatywnie) – ładne miasteczko liczące około 11 tysięcy mieszkańców. Zachowało się zabytkowe centrum. Symbolem miasta jest pałac parkiem angielskim, w centrum wyróżnia się kościół św. Bartłomieja oraz cmentarz żydowski.  Bliżej dworca stoi najładniejszy z miejscowych kościołów – kościół pw. Świętych Aniołów Stróżów.

Vyškov (fakultatywnie) – miasto na trasie Bogumin – Brno, ostatnia stacja pociągów pospiesznych przed Brnem. Centrum wygląda dość ładnie, szczególnie rynek z ratuszem (wieża ratusza dostępna tylko w wybrane dni z przewodnikiem).  Kilka atrakcji dla rodzin z dziećmi – Park Dinozaurów, Zoopark, czyli mini ogród zoologiczny oraz aquapark. Dla dorosłych Muzeum Techniki Lotniczej i Lądowej. W mieście znajduje się baza wojskowa. Zamek (bardziej pałac) z ogrodami raczej nie zachwyca.

Znojmo – 33-tysięczne miasto malowniczo położone przy granicy z Austrią. W centrum charakterystyczna rotunda, kościół św. Mikołaja z kaplicą św. Wacława, ratusz z wieżą widokową. Najpiękniejsze miejsce to mury miejskie z niesamowitym widokiem na okolicę. Polecam wycieczkę do Vranova nad Dyją, gdzie nad urwiskiem wznosi się barokowy zamek oraz miasteczka Retz po austriackiej stronie granicy.  Miłośnicy kolei powinni się przejechać pociągiem z Brna do Znojma po bocznej linii kolejowej, z przesiadką na stacji Hrušovany nad Jevišovkou.  Autobus jedzie znacznie szybciej, jednak przejazd tą linią, szczególnie wiosną i jesienią, pozwala poczuć specyficzną atmosferę czeskich linii lokalnych.

Niestety, na stronie kolei czeskich nie znalazłem aktualnej mapy linii kolejowych kraju południowomorawskiego.

Brno

Ulica Czeska – deptak w Brnie.

24. Wysoczyzna – co zobaczyć

Wysoczyzna to jeden z najsłabiej rozwiniętych regionów w Republice Czeskiej, stosunkowo rzadko odwiedzany przez turystów, choć w ostatnich latach widać było pod tym względem poprawę. W regionie znajduje się kilka miast i miasteczek, które powinny być obowiązkowym punktem dla osób chcących dobrze poznać Republikę Czeską. Wysoczyznę zwiedzałem 12 lat temu, kiedy w Polsce prawie nikt nie kojarzył miasteczek typu Slavonice, Telcz, a nawet o Igławie mało kto słyszał. Miejsca te opisywałem jako pierwszy polski bloger i podróżnik na dawnej stronie „Świat Podróży Kolejowych” już na początku 2012 roku.

Igława – stolica Wysoczyzny. Trochę senne, ale warte odwiedzenia miasto z centrum w sam raz na kilkugodzinną wizytę. Jeden z największych rynków w Republice Czeskiej (oszpecony przez pawilon handlowy na środku placu), ładne uliczki, zachowane mury obronne, fotogeniczna Brama Matki Boskiej, kilka kościołów, a dla rodzin niewielki, ale zbierający dobre recenzje, ogród zoologiczny. Wszystko na niewielkiej powierzchni. Do Igławy można dojechać pociągiem pospiesznym z Brna. W mieście są dwie stacje kolejowe – Jihlava to wyremontowana stacja pełniąca funkcję dworca głównego na peryferiach miasta. Do centrum idzie się przez blokowiska około 20 minut, można też podjechać komunikacją miejską. Stacja Jihlava město leży tuż przy zabytkowym centrum miasta; podczas mojej ostatniej wizyty poza zamkniętym budynkiem na stacji nie było nic. W każdym razie polecam wizytę każdemu ambitniejszemu turyście.

Bystřice nad Pernštejnem (fakultatywnie) – przeciętne, małe miasteczko z ładnym rynkiem.  W pobliskiej miejscowości Pivonice ruiny zamku.

Humpolec (fakultatywnie) – jedno z brzydszych czeskich miast, z przeciętnym rynkiem, kilkoma ładnymi kościołami, dawną synagogą i nikomu niepotrzebnymi muzeami. Na peryferiach miasta niewielki cmentarz żydowski. Dla miłośników kolei polecany jest przejazd lokalną linią kolejową ze stacji Havlíčkův Brod.  Poza kilkoma kościołami, synagogą oraz sztolni w okolicach (dawniej wydobywano tu złoto) w Humpolcu nie nic ciekawego. Natomiast w okolicach wznoszą się dwa interesujące zamki (Želiv, zamek Lipnice w Lipnicach nad Sazawą) oraz ruiny zamkuów Orlík i Proseč. Dojazd do tych obiektów autobusem.

Náměšt nad Oslavou (fakultatywnie) – przeciętne miasteczko; można zobaczyć pałac oddalony o około 2 kilometry od stacji kolejowej.

Jaroměřice nad Rokytnou – miasteczko znane z pałacu nazywanego „Morawskim Wersalem”. Pałac położony jest 2 kilometry od stacji kolejowej, na której zatrzymują się pociągi osobowe Znojmo – Okříšky (również polecam przejazd dla miłośników linii lokalnych).

Nowe Miasto na Morawach (fakultatywnie) – ośrodek sportów zimowych, odbywają się tu zawody w biegach narciarskich w biathlonie. Oprócz tego warto zobaczyć rynek (plac Wratysława), kościół św. Kunegundy i pałac.  Blisko centrum kilka stawów rybnych. W mieście zatrzymują się pociągi Tišnov – Zdziar nad Sazawą; niektóre wydłużone są do Brna.

Pacov (fakultatywnie) – symbolem miasteczka i największą atrakcją jest kompleks pałacowy z kościołem św. Wacława. Plac Wolności w niektórych miejscach ładny, w niektórych brzydki. Dodatkowo synagoga (niedostępna dla zwiedzających) i cmentarzyk żydowski.  Tuż za miastem cmentarz niemieckich jeńców wojennych z drugiej wojny światowej. Na stacji Pacov zatrzymują się pociągi Tábor – Horní Cerekev.

Pelhřimov (fakultatywnie) – nieduże miasto położone przy linii kolejowej  Tábor – Horní Cerekev (polecam przejażdżkę wiosną lub jesienią).  Reklamowane jako jedno z najpiękniejszych miejsc w regionie, moim zdaniem nie jest tak pięknie jak w folderach promocyjnych, aczkolwiek można się tu zatrzymać na kilka godzin.  Największe atrakcje to rynek z przyległymi uliczkami, dwie bramy miejskie oraz Muzeum Rekordów i Dziwactw. Centrum całkiem ładne, choć można je obejść w pół godziny. Podczas mojej wizyty na dworcu kolejowym poczułem się tak, jakby cofnął się o 40 lat wstecz, ale nie wiem, czy to miejsce nadal wygląda tak samo.  Dworzec autobusowy był równie brzydki.

Rokštejn (fakultatywnie) – ruiny zamku położone 2,5 kilometra od stacji Přímělkov.

Světlá nad Sázavou (fakultatywnie) – małe miasteczko. Atrakcje to pałac z 1657 roku, w którym mieści się Muzeum Regionalne oraz mały cmentarz żydowski.

Telcz – przepiękne miasteczko z jednym z najpiękniejszych rynków, jakie kiedykolwiek widziałem. Niestety, w sezonie turystycznym oblegane przez turystów z całej Europy.  Oprócz słynnego rynku warto zwiedzić zamek (pałac) z parkiem oraz przejść się wzdłuż brzegów stawów rybnych, dodających uroku temu pięknemu miasteczku. Ceny w pensjonatach i lokalach gastronomicznych stosunkowo wysokie. Telcz nie leży przy głównej linii kolejowej. Aby dojechać to tego miasteczka, należy się przesiąść na stacji Kostelec u Jihlavy, gdzie zatrzymują się pociągi osobowe oraz pociągi pospieszne Brno – Czeskie Budziejowice – Pilzno.  Z Igławy znacznie szybciej dojedziemy autobusem – przejazd trwa 37-45 minut, podczas gdy pociągiem pojedziemy 30-40 minut dłużej. Podróż można kontynuować dalej do miasteczka Slavonice położonego w kraju południowoczeskim. Miasteczko z niewielkim, lecz pięknym centrum. Dawniej można się w nim było poczuć tak, jakby czas się zatrzymał kilkadziesiąt lat temu. Nie wiem, jak obecnie.

Telcz

Piękny rynek w Telczu

Třebíč –  miasto znane przede wszystkim z zachowanej dzielnicy żydowskiej i cmentarza żydowskiego. Jeżeli dodamy do tego zamek, kaplicę podwyższenia św. Krzyża oraz całkiem ładny rynek (Plac Karola), to z czystym sumieniem mogę polecić Trzebicz każdemu turyście.  Nie jest wprawdzie tak cudownie jak w podkoloryzowanych opisach na blogach podróżniczych i stronach czeskiej organizacji turystycznej, ale warto tu przyjechać na 2-4 godziny.  Z dworca do centrum idzie się 5-10 minut.

Třebíč w jeden dzień – co zobaczyć

Třešť (fakultatywnie) – małe miasteczko na trasie Kostelec u Jihlavy – Telcz. Malutkie centrum typowe dla czeskich miasteczek, filia Muzeum Wysoczyzny, synagoga, pałacyk z parkiem; nieregularnie organizowane jest zwiedzanie podziemnego schronu. W miasteczu znajdują się dwa przystanki kolejowe – Třešť i Třešť město.

Velké Meziříčí (fakultatywnie) – jedno z najładniejszych miasteczek regionu, dla miłośników kolei atrakcją będzie piękny wiadukt.  Inni turyści nie powinni się czuć zawiedzeni, oprócz typowego ryneczku zobaczą tu cmentarz żydowski, zameczek z muzeum, dwie synagogi oraz kilka kościołów. W miasteczku zatrzymują się pociągi regionalne Studenec – Křižanov dojazd koleją jest więc utrudniony (W Studencu zatrzymują się pociągi osobowe kursujące pomiędzy stacjami Třebíč a Náměšť nad Oslavou, niektóre z Brna).

Zdziar nad Sazawą (fakultatywnie)- pod względem architektonicznym Zdziar nad Sazawą wygląda nie najgorzej, atrakcje to dawny kompleks klasztorny, małe muzeum miejscowej straży pożarnej, muzeum regionalne i stary ratusz. Na pobliskiej Zielonej Górze stoi nietypowy kościół św. Jana Nepomucena wpisany na Listę światowego dziedzictwa UNESCO.  Na tle innych miast wypada blado, osobiście nie cierpię tego miasta ze względu na ludzi – miałem okazję poznać kilka wyjątkowych gnid z tego miasta.

Igława

Igława – brama miejska

25. Pardubicki kraj – co zobaczyć

Pardubicki kraj nie jest zbyt duży, poza Pardubicami nie ma w nim miast średniej wielkości, za to znajdziemy kilka miejsc, które warto odwiedzić podróżując pociągiem. Ponadto Pardubice są doskonałą bazą wypadową (ale noclegi bardzo drogie) – przez miasto przebiega magistrala kolejowa, a pociągiem można łatwo dojechać do wielu miejsc w Republice Czeskiej.

Pardubice – stolica kraju pardubickiego; ważny węzeł kolejowy. Z dworca do niedużego zabytkowego centrum idzie się około 10 minut. Centrum ładne, szczególnie rynek i pałac (z zewnątrz; w środku nie byłem). Poza tym kilka uliczek i tyle. Wszystko można obejść w ciągu dwóch godzin, później robi się nudno. Na stacji Pardubice Rosice utworzono niewielkie Muzeum Komunikacji Miejskiej i Kolejnictwa. Dobre miejsce na kilkugodzinną wycieczkę. Z Pardubic warto pojechać autobusem podmiejskim nr 16 do pobliskiego zamku Kunětická hora.

Chrudim (fakultatywnie) – drugie pod względem wielkości miasto kraju pardubickiego (23 tys. mieszkańców). Nie należy do najpiękniejszych miast Republiki Czeskiej, ale jeżeli macie trochę wolnego czasu, nie szkodzi się zatrzymać. Zabytki i atrakcje poza rynkiem to Willa Wiesnera, kościół św. Michała, zachowane fragmenty murów miejskich, wystawa minerałów oraz park miejski z majestatycznym gmachem Urzędu Skarbowego. W mieście znajdują się dwie stacje kolejowe Chrudim i Chrudim město oraz przystanek kolejowy Chrudim zastávka. Na stacji Chrudim zatrzymują się pociągi Pardubice – Hlinsko.

Hlinsko (fakultatywnie) – miasteczko znane z popularnego skansenu, często reklamowanego w nieoznaczonych artykułach sponsorowanych przez blogerów komercyjnych. W samym Hlinsku stoi tylko kilka drewnianych chałup, skansen z prawdziwego zdarzenia położony jest na oddalonym o 8 kilometrów wzgórzu Veselý Kopec. Dojazd autobusem trwa niecałe 15 minut, lecz autobusy kursują co 2-3 godziny. Na stacji Hlinsko v Čechách rozpoczynają i kończą bieg pociągi regionalne Pardubice – Hlinsko oraz Hlinsko – Havlíčkův Brod.

Králíky – maleńkie miasteczko (4 tys. mieszkańców) w pobliżu granicy czesko-polskiej. Na obrzeżach miasta Muzeum Wojskowe oraz szlak fortyfikacji czechosłowackich, w tym Twierdza artyleryjska Hůrka składająca się z pięciu obiektów połączonych podziemnymi korytarzami. Kończą tu bieg pociągi ze stacji Uście nad Orlicą.

Lanškroun (fakultatywnie) – takie sobie miasteczko z ładnym rynkiem, pałacykiem i kilkoma kościołami. Można zwiedzić, można pominąć. W okolicy stawy rybne i szlaki spacerowe.

Letohrad (fakultatywnie) – przyjemne miasteczko u podnóża Gór Orlickich. Dawniej znane jako Kyšperk. Symbolem miasta jest barokowy zamek z parkiem. Zachowało się zabytkowe centrum z ładnym rynkiem i kolumną morową pośrodku głównego placu miasta. Dwa muzea – Muzeum Miejskie oraz prywatne Muzeum Rzemiosł oraz kaplica pw. św. Jana Nepomucena. Dla ambitnych ruiny zamku Kyšperk w lesie około 1,5 km od centrum miasta. Po drodze mijamy inną kaplicę.

Litomyśl – jedno z moich ulubionych czeskich miasteczek. Każdy miłośnik Czech i każdy ambitny turysta powinien tu zawitać. Litomyśl słynie z pięknego rynku i bardzo ładnego pałacu. To małe, fotogeniczne miasteczko, które mogę z czystym sumieniem polecić. Pociągi do Litomyśla odjeżdżają ze stacji Choceň, przejazd tą linią lokalną jest atrakcją samą w sobie. Po drodze można zatrzymać się w miasteczku Vysoké Mýto.

Polička – kolejne miasteczko warte odwiedzenia. Zabytkowe centrum otoczone jest zachowanymi murami miejskimi (podobnie jak Byczyna i Paczków), atrakcyjne jako cały zespół miejski. Niewielkie centrum, całość rozpościera się na małej powierzchni. Na stacji kolejowej zatrzymują się pociągi lokalne ze Svitav.

Svitavy (fakultatywnie) – małe, ładne miasteczko (16 tys. mieszkańców); na szczególną uwagę zasługuje piękny rynek (Plac Pokoju). Poza rynkiem kilka zabytkowych willi, kościoły i pozostałości po murach miejskich. Spacer z dworca kolejowego do centrum zajmie 10 minut; na zwiedzanie wystarczy półtorej godziny.

Uście nad Orlicą (fakultatywnie) – piętnastotysięczne miasteczko z dwoma ładnymi dworcami kolejowymi (pociąg Wrocław – Praga zatrzymuje się na dworcu głównym). Nieduże centrum – na uwagę zasługuje rynek, kościół pw. Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny, Domki Tkaczy, secesyjna Willa Hernycha, budynek Liceum, a także Muzeum Miejskie. W pobliżu liczne szlaki turystyczne po Górach Orlickich – najciekawszy to droga krzyżowa na Andrlův Chlum, gdzie stoi żelazna wieża telekomunikacyjna o wysokości 52 metrów. Na wysokości 35 metrów zbudowano platformę widokową.

Vysoké Mýto (fakultatywnie) – miasteczko liczące około 12 tysięcy mieszkańców. Ładne centrum, przyjemny rynek, trzy bramy miejskie, kościół św. Wawrzyńca, fragmenty murów miejskich. Dobre miejsce na dwugodzinną wycieczkę, później można kontynuować podróż do Litomyśla (albo odwrotnie). Najlepiej wysiąść na stacji Vysoké Mýto město – ze stacji do zabytkowego centrum dojdziemy w kilka minut.

Vysoké Mýto – przyjemne czeskie miasteczko

Žamberk (fakultatywnie) – sześciotysięczne miasteczko. Najbardziej znanym zabytkiem jest pałac z parkiem i stawem. W pałacu ma swoją siedzibę szkoła średnia i nie można go zwiedzać. Kilka zabytków sakralnych (kościoły, kapliczki), Muzeum Miejskie i Muzeum Starych Maszyn – to ostatnie położone jest poza centrum. Na wzgórzu górującym nad miastem zbudowano wieżę widokową. Stacja kolejowa położona około 2 kilometry od centrum miasteczka. Zatrzymują się tu głównie pociągi osobowe Letohrad – Týniště nad Orlicí oraz pojedyncze pociągi przyspieszone do Pragi.

Pociągiem nie dojedziemy do zamku Svojanov. Najbliższe stacje kolejowe to Brněnec (19 km) i Polička (18 km). Czas przejazdu z tej pierwszej stacji autobusem to 20-25 minut, w przypadku drugiej autobusy jeżdżą różnymi trasami i czasami konieczna jest przesiadka, co utrudnia podróż. Popularną atrakcją sezonową jest także pałac Nowe Hrady – tu również nie ma możliwości dojazdu pociągiem; najlepiej dojechać autobusem z miasta Vysoké Mýto (27 km; czas przejazdu ok. 50 minut).

Svitavy

Kolorowe kamieniczki na rynku w miejscowości Svitavy

26. Hradecki kraj – co zobaczyć

Kraj hradecki graniczy z polską i chociaż poza Hradcem Kralove nie ma w nim nawet średniej wielkości miast, przyciąga turystów zamkami, pałacami, małymi miejscowościami oraz szlakami turystycznymi, jak choćby oblegane przez polskich turystów Skalne Miasto. Miejsc wartych odwiedzenia jest mnóstwo, krótko opiszę więc tylko najważniejsze.

Hradec Králové – stolica kraju hradeckiego. Moim zdaniem zachwyty nad tym miastem są na wyrost, aczkolwiek warto je odwiedzić. Z dworca do zabytkowego centrum trzeba przejść około 15 minut. Centrum nieduże, ale ładne. Dwa rynki – ten większy byłby bardzo fotogeniczny, gdyby nie mnóstwo zaparkowanych samochodów. Polecam wejście na wieżę katedry św. Ducha – bardzo ładna panorama rynku i miasta. W parku Jiráskovy sady w pobliżu centrum drewniany kościół św. Mikołaja. Zachowane fragmenty murów miejskich. W ciągu jednego dnia można zwiedzić razem z Pardubicami. 13 kilometrów od miasta pałac/zamek Hrádek u Nechanic (dojazd autobusem).

Broumov – jedno z najładniejszych czeskich miasteczek, położone tuż przy granicy z Polską. Najpopularniejszą atrakcją Broumova jest klasztor benedyktyński szeroko reklamowany w mediach i na portalach turystycznych. Poza ładnym centrum w Broumovie wypadałoby zobaczyć drewniany kościół cmentarny Marii Panny. Na stacji kolejowej Broumov rozpoczynają i kończą pociągi osobowe Wyniki Starkoč – Broumov, umożliwiające łatwy dojazd do Broumova z Náchodu, gdzie również się zatrzymują.

Dvůr Králové nad Labem (fakultatywnie) – miasteczko kojarzone z popularnym ogrodem zoologicznym; według różnych opinii zoo stało się bardzo skomercjalizowane (w czasach moich podróży po Czechach było inaczej). Z innych atrakcji należy wymienić wieżę (Šindelářská věž), rynek i kilka kościołów. Stacja kolejowa położona daleko od miasta i ogrodu zoologicznego.

Hostinné (fakultatywnie) – małe miasteczko z ładnym rynkiem i kilkoma ciekawymi zabytkami sakralnymi – klasztorem Franciszkanów, kościołem Najświętszej Trójcy i kilkoma kapliczkami. Ze względu na położenie dobrym pomysłem będzie wycieczka jednodniowa ze zwiedzaniem Trutnova i Vrchlabí. Stacja Hostinné położona jest 1,5 km od centrum miasta; lepiej wysiąść na przystanku kolejowym Hostinné město.

Jaroměř – popularny cel podróży; częścią Jaroměřa jest miasto-twierdza Josefov – tłumnie odwiedzane przez turystów. Przy stacji kolejowej Jaroměř, w budynku parozowni, urządzono Muzeum Kolejnictwa. Atrakcje samego Jaroměřa to rynek, kościół św. Mikołaja i Muzeum Miejskie.

Jiczyn – uważany za jedno z najładniejszych czeskich miast (ok. 16,5 tys. mieszkańców), w Polsce kojarzony przede wszystkim z bajkowym zbójem Rumcajsem. Bardzo ładny rynek, pałac Wallensteina, kościół św. Ignacego, kościół cmentarny Marii Panny Bolesnej, na wzgórzu Čeřovka wieża widokowa. Miejsce zdecydowanie warte odwiedzenia.

Jilemnice (fakultatywnie) – przyjemne miasteczko – rynek, pałacyk, ulica Ciekawa/Ciekawska z drewnianymi chałupami i starymi kocimi łbami.

Kostelec nad Orlicą (fakultatywnie) – przeciętne miasto, jeśli mamy czas, można zobaczyć Nowy Pałac z parkiem, kościół św. Jerzego oraz kościół cmentarny św. Anny. Kilka kilometrów od miasta, w miejscowości Častolovice, znajduje się pałac i niewielki zwierzyniec.

Kost – znany czeski zamek. Najbliższa stacja kolejowa znajduje się we wsi Libošovice (2,5 – 3 km w zależności od wybranej trasy), ewentualnie można wysiąść w miasteczku Sobotka (4,5 km), a dalej iść pieszo lub pojechać autobusem. Po drodze z Sobotki na zamek Kost mijamy mały skansen w miejscowości Vesec u Sobotky. W samej Sobotce jedyna atrakcja to pałac Humprecht.

Kuks – mała wieś, w której pod koniec XVII wieku hrabia Franciszek Antoni Špork postanowił zbudować uzdrowisko. Po wielu latach budynek dawnego szpitala stał się atrakcją turystyczną przyciągającą turystów nie tylko z Republiki Czeskiej. Częścią dawnego szpitala jest Muzeum Farmacji – barokowa apteka. We wsi działają także Muzeum Starych Samochodów oraz Muzeum Barokowego Druku (Rentzovo muzeum). Stacja kolejowa Kuks znajduje się w pobliżu dawnego szpitala. Na stacji zatrzymują się pociągi osobowe Jaroměř – Stará Paka.

Náchod (fakultatywnie) – pierwsze czeskie miasto po przekroczeniu granicy w Kudowie-Zdroju. Wizytówką miasta pałac/zamek górujący nad kameralnym centrum miasta.

Nowe Miasto nad Metują – niewielkie centrum z bardzo ładnym ryneczkiem. Poza rynkiem pałac/zamek i kilka zabytków sakralnych, w tym klasztor Braci Miłosierdzia. Niecałe półtora kilometra od centrum ruiny zamku Výrov, trochę dalej mały zwierzyniec Klopotovské údolí. Odległość od stacji kolejowej do rynku wynosi około 2 kilometry.

Opočno – miejscowość warta odwiedzenia ze względu na resenansowy pałac z drugiej połowy XVI wieku. Oprócz zamku można zobaczyć palmiarnię, kościół Najświętszej Trójcy, kościół Marii Panny, z zewnątrz także dawny klasztor. Stacja kolejowa Opočno pod Orlickými horami leży ponad 2 kilometry od zamku; dojazd autobusem.

Police nad Metują (fakultatywnie) – małe miasteczko; poza rynkiem godny uwagi jest klasztor benedyktynów. Poza tym 3 małe muzea, w tym Muzeum Miejskie. Stacja kolejowa o nazwie Police nad Metují położona jest ponad 3 kilometry od centrum miasta (dojazd autobusem); niewiele bliżej leży przystanek kolejowy Žďár nad Metují.

Rychnov nad Kněžnou – jedno z najładniejszych miasteczek regionu. Najważniejszy zabytek to barokowy pałac, oprócz niego rynek, kapliczki, kościoły, synagoga oraz cmentarz żydowski położony poza centrum miasta.

Trutnov – kolejne z czeskich miast położonych przy granicy czesko-polskiej, popularne szczególnie w letnie weekendy wśród mieszkańców Dolnego Śląska. Nieduże centrum z ładnym rynkiem. Najważniejsze zabytki to fragmenty murów miejskich, kościół Narodzenia Marii Panny, ponadto dla miłośników spacerów park miejski oraz położone niedaleko parku wzgórza – Šibeník (506 m n.p.m.); na szczycie wzgórza stoi pomnik generała Gablenza i Jánský vrch, gdzie można zobaczyć kaplicę św. Jana Chrzciciela oraz mały cmentarz wojskowy.

Vrchlabí – dwunastotysięczne miasteczko nazywane „Bramą do Karkonoszy”. W przewodnikach i na stronach internetowych najczęściej zobaczycie charakterystyczne domy podcieniowe tkaczy. To jedno z kilku interesujących miejsc w mieście. Na turystów czeka pałac z parkiem, dawny klasztor Augustianów, Muzeum Karkonoskie (w klasztorze i na rynku), kapliczki, na obrzeżach zabytkowa kuźnia i wyciąg narciarski. W mieście kończy się krótkie odgałęzienie linii kolejowej ze stacji Kunčice nad Labem. Kursują również bezpośrednie pociągi z Trutnova. Stacja kolejowa oddalona jest ponad 2 kilometry od centrum miasta. Można dojechać autobusem.

Hradec Kralove

Hradec Kralove – widok na centrum miasta

27. Kraj środkowoczeski – co zobaczyć

Środkowoczeski kraj jest największym czeskim krajem pod względem powierzchni. Na jego obszarze znajduje się mnóstwo zabytków, pałaców, które powinienem ująć w artykule, lecz wymagałoby to napisania kilku osobnych przewodników o atrakcjach, więc podobnie jak w większości poprzednich regionów, ograniczę się tylko do najważniejszych atrakcji. Stolicą kraju środkowoczeskiego jest Praga, choć jako miasto wydzielone nie wchodzi w jego skład. Pragi opisywać chyba nie muszę. Jest doskonałą bazą wypadową do wycieczek kolejowych po kraju środkowoczeskim, pardubickim i usteckim, lecz również w tym przypadku musiałbym napisać długie, osobne wpisy.

Český Šternberk – majestatyczny zamek wzniesiony przed 1241 rokiem. Do zamku dojdziemy z przystanku kolejowego Český Šternberk zastávka. Na przystanku zatrzymują się pociągi regionalne Zruč nad Sázavou lub Ledec nad Sazavou – Čerčany (na stacji Čerčany możliwa przesiadka z pociągu z Pragi).

Karlštejn – jeden z najbardziej znanych czeskich zamków, tłumnie odwiedzany przez turystów przez cały rok. W miejscowości o tej samej nazwie utworzono kilka typowo komercyjnych muzeów i atrakcji turystycznych, które pominę milczeniem. Dojazd pociągiem Praga – Beroun. Czas przejazdu z Pragi do Karlštejna wynosi około 50 minut.

Křivoklát – drugi z najpopularniejszych czeskich zamków w kraju środkowoczeskim, po opisanym wcześniej Karlštejnie. Początki zamku sięgają XII wieku, później kilkakrotnie przebudowywany. Stacja kolejowa Křivoklát położona jest blisko zamku; zatrzymują się na niej pociągi Beroun – Rakovník. Jedyna atrakcja poza zamkiem to Muzeum Motocykli.

Kutná Hora – doskonałe miejsce na jednodniową wycieczkę z Pragi lub wypad z któregoś z pobliskich miast. Miasto dawniej znane z wydobycia srebra. Najsłynniejszym zabytkiem jest Kaplica Czaszek, jednak mnie znacznie bardziej podobało się zabytkowe centrum miasta; szczególnie okolice kościoła św. Barbary i kolegium jezuitów. Panorama miasta z tamtego miejsca – rewelacja. Liczne zabytki sakralne. Według mnie jedno z najpiękniejszych czeskich miast, obowiązkowy punkt programu podróży po Republice Czeskiej. Dworce kolejowe mogą rozczarować – są stare, zaniedbane, wyglądają, jakby nic się na nich działo od kilkudziesięciu lat. Stacja Kutná Hora położona jest 3 kilometry od zabytkowego centrum miasta, lecz niedaleko Kaplicy Czaszek. Do zabytkowego centrum należy dojechać szynobusem, który kończy bieg na stacji Kutná Hora město; niecały kilometr od zabytków.

Lužná u Rakovníka – mała wieś przy linii kolejowej Kladno – Rakovník. Obowiązkowe miejsce dla miłośnika kolei – w pobliżu stacji kolejowej znajduje się Muzeum Kolejnictwa zarządzane przez České dráhy. Jest to największe muzeum kolejnictwa w Republice Czeskiej, w letnie weekendy z Pragi do stacji Lužná u Rakovníka kursują pociągi retro. Sama wieś położona jest daleko od stacji; nie ma tam żadnych godnych wzmianki atrakcji turystycznych.

Mladá Boleslav (fakultatywnie) – miasto przemysłowe, kojarzone z zakładami produkcji samochodów Škoda. Miłośnicy motoryzacji powinni odwiedzić położone tuż przy stacji kolejowej Mladá Boleslav město muzeum motoryzacacyjne Škody. Na terenie miasta znajdziemy szereg innych zabytków – zamek, pałac, kilka ładnych kościołów, kaplicę cmentarną, Muzeum Spadochroniarzy (wojsk). W sąsiedniej wsi Kosmonosy również stoi pałac, jednak jest siedzibą szkoły i na co dzień nie jest dostępny dla turystów. Z kolei w innej sąsiedniej wsi – Michalovice – można zwiedzać ruiny zamku.

Mielnik – jedno z najładniejszych miast Republiki Czeskiej. Zabytkowe centrum oddalone jest o dwa kilometry od dworca kolejowego i położone jest na wzgórzu nad Łabą. Zabytki to pałac, kościół św. Piotra i Pawła, wilka Karola, fragmenty murów miejskich i rynek ze studnią. Działa także Muzeum Regionalne oraz podziemna trasa historyczna. W pobliżu pałac Hořín, niedostępny dla turystów. Dojazd pociągiem osobowym z Kolina i Pragi (z obu miejsc przejazd trwa około 50 minut).

Milovice (fakultatywnie) – dawniej miasto znane z poligonu wojskowego, obecnie miejsce wycieczek rodzin z dziećmi do Parku Rozrywki Mirakulum. Spośród atrakcji możemy wybrać drewniany zamek, kolejkę wąskotorową na poligon, zwierzyniec, labirynt, podziemny labirynt, amfiteatr i wiele innych. Do Milovic prowadzi odgałęzienie linii kolejowej ze stacji Lysa nad Labem, niektóre pociągi dojeżdżają bezpośrednio z dworca Masaryka w Pradze.

Nymburk (fakultatywnie) – miasto polecane przez niektóre przewodniki oraz czechofilów, na mnie nie wywarło szczególnego wrażenia. Centrum niedaleko dworca kolejowego – wizytówką miasta są częściowo zachowane, duże mury miejskie. Poza tym trochę ładnych budynków i kościół ewangelicki. 8 kilometrów od Nymburka, we wsi Chleby, na terenie dawnej parafii urządzono prywatny ogród zoologiczny. Dojazd do Chlebów autobusem z Nymburka.

Podiebrady (fakultatywnie) – znane czeskie uzdrowisko. Park Zdrojowy rozciąga się od dworca kolejowego do rzeki Łaby, dodatkowo niewielkie centrum i zaniedbany pałac. Na zwiedzanie wystarczą dwie godziny. Na stacji Poděbrady zatrzymują się między innymi pociągi z Kolina i Pragi. Z Pragi dojedziemy pociągami pospiesznymi w niecałą godzinę.

Przybram – na wzgórzu Święta Góra znajduje się największe i najstarsze sanktuarium maryjne w Republice Czeskiej. Częścią sanktuarium jest muzeum, droga krzyżowa, bunkier i taras widokowy. Niektórzy są przekonani, że pielgrzymka do tego miejsca może przynieść wyleczenie z ciężkich chorób. Z centrum na Świętą Górę dostaniemy się po schodach. Samo centrum miasta również niczego sobie.

Žleby (fakultatywnie) – mała miejscowość. Tuż przy stacji kolejowej pałac z XIII wieku – przy parku pałacowym utworzono zwierzyniec. Pozostałe zabytki to kościół Narodzenia Marii Panny, kaplica oraz zabytkowa dzwonnica. Miejscowość leży przy lokalnej linii kolejowej Čáslav – Třemošnice

Lista nie wyczerpuje atrakcji kraju środkowoczeskiego. Jak pisałem, jest ich bardzo dużo i szczegółowe opracowanie wymagałoby osobnego artykułu.

Kutná Hora

28. Południowoczeski kraj – co zobaczyć

Południowoczeski kraj, razem z Wysoczyzną, należy do moich ulubionych regionów Republiki Czeskiej. Sporo ładnych miast i miasteczek, malownicze lokalne linie kolejowe, ale z drugiej strony stosunkowo drogo. Najlepsza baza wypadowa to Czeskie Budziejowice (niedrogie noclegi dostępne są w ubytovnie przy dworcu oraz w akademikach w wakacje). Dużą część regionu zwiedziłem w czasach, kiedy nie był jeszcze zadeptany przez turystów.

Czeskie Budziejowice – stolica kraju południowoczeskiego. Miasto średniej wielkości, zabytkowe centrum położone blisko dworca kolejowego. Rynek (Plac Przemysła Otakara II) należy do największych rynków w Republice Czeskiej. Zabytkowa część rozpościera się na niedużej powierzchni; zachowały się bramy miejskie, fragmenty murów miejskich, dawny magazyn soli, interesujące zabytki sakralne (najważniejszy to katedra św. Mikołaja przy Placu Przemysła Otakara II); nad brzegiem Wełtawy przyjemne parki, tereny spacerowe i rekreacyjne. W centrum miasta znajdują się także dwa muzea – Muzeum Regionalne oraz Muzeum kolei konnej Czeskie Budziejowice – Linz (Muzeum koněspřežky). Na przedmieściach centrum dawnej wsi Rožnov, obecnie wchodzącej w skład Czeskich Budziejowic, zapisane jako zabytek.

Bechyně (fakultatywnie) – końcowa stacja pierwszej zelektryfikowanej linii kolejowej na terytorium Republiki Czeskiej wiodącej z Tabora. Przy wjeździe do miasta most drogowo-kolejowy. W pobliżu stacji kolejowej Muzeum Pożarnictwa. Nieduże zabytkowe centrum, pałac/zamek wznoszący się na wzgórzu nad rzeką Lužnicą. Inne zabytki w centrum to kościół św. Macieja z wieżą widokową, dawny klasztor franciszkański, cmentarz żydowski, cmentarny kościół św. Michała oraz dawna synagoga (obecnie Muzeum Turystyki). Oprócz Muzeum Turystyki w miasteczku działają inne muzea: wspomniane już Muzeum Pożarnictwa, Międzynarodowe Muzeum Ceramiki oraz muzeum rzeźbiarza Vladimíra Preclíka. W pobliżu centrum utworzono zwierzyniec, wdłuż rzeki Lužnicy prowadzą szlaki turystyczne. W okolicy ruiny zamku Dobronice.

Blatna (fakultatywnie) – miejscowość warte odwiedzenia ze względu na jeden z najpopularniejszych czeskich pałaców, zbudowany na wysepce na miejscu twierdzy. W sąsiedztwie pałacu znajduje się park, zwierzyniec i centrum miasteczka. Dojazd pociągiem z Berouna lub Strakonic.

Czeski Krumlov – malowniczo położone czeskie miasteczko, o którym napisano tysiące artykułów. Dzięki położeniu i licznym zabytkom w ostatnich latach przeżywa najazd turystów z całego świata i dla wielu osób stało się również za bardzo skomercjalizowane. Mimo to trzeba odwiedzić. Polecam dojazd autobusem z Czeskich Budziejowic lub komfortowymi autokarami Regiojet z Pragi. Wprawdzie na stacji kolejowej Český Krumlov zatrzymują się pociągi osobowe Czeskie Budziejowice – Nové Údolí, lecz stacja położona jest około 2 kilometry od zabytkowego centrum; natomiast autobusy podjeżdżają dużo bliżej najciekawszych atrakcji.

České Velenice/Gmünd (fakultatywnie) – jedno z podzielonych czeskich miast. Podobnie jak w przypadku Cieszyna, Czechom przypadła brzydka część, gdzie tak naprawdę nie ma nic ciekawego, natomiast po stronie austriackiej można zwiedzić pałacyk, ładne centrum oraz przejechać się kolejką wąskotorową Waldviertelbahn łączącą Litschau i Groß Gerungs.

Hluboká nad Vltavou – w miasteczku znajduje się jeden z najpiękniejszych czeskich pałaców. Neogotycki zamek został wybudowany pod koniec XV wieku na miejscu dawnej twierdzy. W latach 1840-71 przebudowany wraz z parkiem na wzór angielskiego zamku Windsor. Z innych zabytków należy wymienić mały cmentarz żydowski oraz pozostałości po getcie żydowskim. Dla bogatych pole golfowe. Zalecany dojazd autobusem; stacja kolejowa Hluboká nad Vltavou-Zámostí położona jest ponad 2 kilometry od pałacu. Zatrzymują się na niej pociągi Czeskie Budziejowice – Tabor.

Jindřichův Hradec – kolejne z moich ulubionych czeskich miast (ok. 22 tysiące mieszkańców). W centrum miasta, na miejscu bagien, rozpościera się ogromny staw Vajgar, nad brzegiem którego wznosi się malowniczy pałac. Przy sprzyjających warunkach atmosferycznych pałac pięknie wychodzi na zdjęciach (można robić zdjęcia znad stawu lub z punktu widokowego Karlov nad rzeką Neżarką. Drugą najważniejszą atrakcją miasteczka jest kolej wąskotorowa łącząca Jindřichův Hradec ze stacjami Obrataň oraz Nová Bystřice. Do centrum z dworca idzie się do 10 minut, poza rynkiem brama miejska, kilka wąskich, malowniczych uliczek, Muzeum Regionalne. Zabytkowe domki przy ulicy Nežáreckiej, w różnych częściach miasta kapliczki, kościoły i droga krzyżowa na peryferiach. Dojazd pociągiem Czeskie Budziejowice – Brno.

Jindřichův Hradec

Jindřichův Hradec – widok na pałac

Dačice (fakultatywnie) – miasteczko zapisało się w historii jako miejsce, gdzie wynaleziono kostkę cukru. Typowe małe czeskie miasteczko – ryneczek, niewielki pałac z zamkiem, klasztor karmelitanek bosych, na jednej z posesji prywatna kolej ogrodowa. Dojazd pociągiem Kostelec u Jihlavy – Slavonice.

Křemže (fakultatywnie) – 4 kilometry od stacji kolejowej Třísov ruiny zamku Dívčí Kámen.

Lipno nad Wełtawą (fakultatywnie) – popularna miejscowość wypoczynkowa i rekreacyjna położona nad zaporą na Wełtawie. Tutejszy zbiornik retencyjny jest największym zbiornikiem retencyjnym w Republice Czeskiej. Bardzo dobre warunki do aktywnego wypoczynku – jazdy na rowerach i rolkach po ścieżkach wzdłuż zbiornikach, windsurfingu na wodach zbiornika lub po prostu wypoczynku nad plażą. Dojazd pociągiem z miejscowości Rybník, kursują także pojedyncze pociągi z Czeskich Budziejowic.

Písek (fakultatywnie) – dawniej ośrodek wydobycia piasku; obecnie znane z najstarszego mostu w Czeskiej Republice – kamienny most nazywany jest Mostem Jelenim. Warto też zobaczyć miejscowy zamek/pałac; gdzie mieści się Muzeum Prácheňské. Ponadto zachowany fragment murów miejskich z basztą.

Prachatice (fakultatywnie) – jedenastotysięczne miasteczko z zabytkowym centrum. Zachowały się duże fragmenty murów miejskich i brama miejska. Muzeum Prachatic, Muzeum Koronki, zabytki sakralne – kościół św. Jakuba Większego z wieżą udostępnioną dla turystów oraz kapliczki w różnych częściach miasta. Miejsce na dwugodzinną wizytę. Prachatice położone są na przy linii lokalnej Číčenice – Nové Údolí; dojazd z Czeskich Budziejowic z przesiadką na stacji Číčenice.

Slavonice – miasteczko liczące niecałe 2,5 tysiąca mieszkańców, ostatnia stacja lokalnej linii kolejowej ze stacji Kostelec u Jihlavy, prowadzącej między innymi przez Telcz (w kraju Wysoczyzna) oraz Dačice. Slavonice położone są tuż przy granicy z Austrią. Po mieście tej wielkości nie należy oczekiwać spektakularnych zabytków; natomiast centrum miasta należy do najbardziej urokliwych, jakie widziałem w Republice Czeskiej. No i atmosfera, jakby czas zatrzymał się 40 lat temu (nie wiem, jak jest obecnie). Zachowały się dwie bramy miejskie, polecam wyjście na wieżę Kościoła Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny. Poza centrum droga krzyżowa do kościoła Bożego Ciała i św. Ducha, kapliczki i farma danieli. 2-3 godziny w zupełności wystarczą.

Strakonice (fakultatywnie) – miasto w zachodniej części kraju południowoczeskiego; ośrodek przemysłowy i węzeł kolejowy. Najważniejszy zabytek to zamek z XIII wieku z zachowaną wieżą Rumpál. Poza zamkiem głównie zabytki sakralne – kościoły i kaplice. Półtora kilometra od zamku, na uboczu, niewielki cmentarz żydowski.

Tabor – drugie pod względem wielkości miasto kraju południowoczeskiego (35 tys. mieszkańców), założone w XV wieku przez Husytów. Ważny węzeł kolejowy i drogowy. Zachowało się zabytkowe centrum z wąskimi uliczkami wokół Placu Jana Żiżki (Žižkovo náměstí); trasą podziemną, basztami, dużym fragmentem murów miejskich, bramą miejską oraz kilkoma kościołami. Inne atrakcje to Muzeum Czekolady i Marcepanu, Muzeum Husytyzmu ogród zoologiczny, ogród botaniczny, dawny browar. Na peryferiach miejsce pielgrzymkowe Klokoty z kościołem Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny. Miłośnicy kolei powinni przejechać się linią kolejową Tabor – Bechyně, pierwszą zelektryfikowaną linią kolejową w Republice Czeskiej. Jedną z atrakcji linii jest most drogowo-kolejowy nad rzeką Lužnicą. Dworzec kolejowy w Taborze położony jest dwa kilometry od zabytkowego centrum miasta. Zatrzymują się tu pociągi pospieszne z Pragi do Czeskich Budziejowic, z Tabora dojedziemy pociągami lokalnymi między innymi do Písku i Pelhřimova.

Třeboň – małe uzdrowisko znane ze stawów rybnych i bardzo ładnego rynku. Położone 22 kilometry od Czeskich Budziejowic – lepiej dojechać autobusem, ponieważ położone jest przy linii kolejowej Veselí nad Lužnicí – České Velenice, co znacznie wydłuża podróż ze stolicy kraju południowoczeskiego. Pałacyk z parkiem, zabytki sakralne – kościółki i kaplice, wieża Starego Ratusza udostępniona turystom. Dużo ścieżek spacerowych i rowerowych.

Lista nie zawiera mniej znanych ruin zamków i pałaców. Do wielu z nich nie da się dojechać pociągiem, a najbliższe stacje kolejowe oddalone są o kilkanaście kilometrów. Pociągiem nie dojedziemy także do wsi Holašovice wpisanej na Listę światowego dziedzictwa UNESCO.

Slavonice

Slavonice – spokojna miejscowość w południowoczeskim kraju

%d bloggers like this: