KRAJ ŚRODKOWOCZESKI - CO ZOBACZYĆ

Środkowoczeski kraj opiszę w skrócie, ograniczając się jedynie do miast wartych odwiedzenia, ponieważ ze względu na liczbę miast szczegółowe opracowanie zajęłoby mi ponad tydzień, a opisy miast przeciętnych powtarzałyby się. Pragi nie opisuję, bo chociaż jest stolicą kraju środkowoczeskiego, sama nie wchodzi w jego struktury, stanowiąc miasto wydzielone.

Rodzaj biletu

Najlepszym sposobem na zwiedzanie kraju środkowoczeskiego jest bilet jednodniowy kolei czeskich "Celodenní jízdenka region středočeský ".

Mapa obowiązywania biletu Celodenní jízdenka region středočeský - wysoka rozdzielczość

Celodenní jízdenka region středočeský - mapa kolei czeskich

Miasta, które trzeba odwiedzić

Kutna Hora - jedno z najpiękniejszych czeskich miasteczek. Stare Miasto zostało wpisane na Listę światowego dziedzictwa UNESCO, turyści zachwycają się tym miastem, ale moim zdaniem nie jest tak piękne, jak można byłoby oczekiwać po zapoznaniu się z relacjami podróżników i materiałami promocyjnymi. Najważniejsze miejsce to dzielnica Sedlec z imponującym kościołem klasztorny pod wezwaniem Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny, kościołem św. Barbary i tzw. Kaplicą Czaszek. Centrum ładne, trochę inne od innych opisanych miast, ale widziałem ładniejsze miasteczka. Jeżeli pojedziecie do Kutnej Hory, to ze stacji Kutná Hora hl.n. jedźcie do stacji Kutná Hora město. Inaczej czeka was trzykilometrowy spacer.

Uliczka w Kutnej Horze

Mělník - malowniczo położone miasto z ładnym centrum i zamkiem nad miejscem, gdzie Wełtawa wpływa do Łaby. Barokowy zamek to najważniejszy zabytek miasta, pozostałe zabytki nie wyróżniają się szczególnie, ale centrum miasta jako zespół architektoniczny sprawia bardzo pozytywne wrażenie. Z zabytków sakralnych wyróżnia się kościół św. Ludmiły z charakterystyczną drewnianą dzwonnicą. Z Pragi do Mělníka pociągiem jedzie się około godzinę. Zwykle trzeba się przesiadać na stacji Všetaty, ale nie jest to regułą, bowiem kursują również pociągi bezpośrednie.

Poděbrady - idealna miejscowość na jednodniową wycieczkę rodzinną z Pragi. Miasto uzdrowiskowe z budynkami sanatoryjnymi, parkiem uzdrowiskowym, polem golfowym oraz barokowym zamkiem nad brzegiem Łaby. Bogata oferta zabiegów leczniczych. Na zwiedzanie wystarczy kilka godzin, dworzec położony jest w centrum miasta. Z sieciowym biletem jednodniowym kolei czeskich można w ciągu jednego dnia zwiedzić Nymburk, Poděbrady, Kolin i Kutną Horę.

Poděbrady - zamek (fot. giborn_134, CC-BY-ND, flickr.com)

Inne miejsca, które trzeba odwiedzić

Karlštejn - ładna "taka większa wieś" z pięknym zamkiem, odwiedzanym corocznie przez tłumy turystów. Zamek ukończony w 1536 roku był przeznaczony do przechowywania czeskich skarbów i relikwii koronnych. Obecnie udostępniono do zwiedzania sporo pomieszczeń, Czesi chwalą się też studnią, wokół której chodziło wkoło kilku niewolników i to dzięki nim wyciągano wodę. Perełka na koniec to kaplica św. Krzyża w Wysokiej Wieży. Na stacji Karlštejn zatrzymują się pociągi osobowe relacji Praga - Beroun. Czas przejazdu w jedną stronę wynosi 40 minut.

Karlštejn - zamek (fot. Ilya Schurov, CC-BY-SA, flickr.com)

Křivoklát - jeden z najstarszych czeskich zamków, wzniesiony w XIII wieku. Później pełnił funkcję więzienia, służył też jako gościniec czeskim władcom i możnym przyjeżdżającym na polowania. Niemal w całości wyremontowany, cieszy się bardzo dużą popularnością. Na miejscowej stacji kolejowej zatrzymują się pociągi Beroun - Rakovník. Do Berouna z łatwością dojedziemy pociągiem z Pragi.

Lužná u Rakovníka - miejsce obowiązkowe dla miłośników kolei, ponieważ koleje czeskie utworzyły tutaj Muzeum Kolejnictwa. W lipcowe i sierpniowe weekendy z dworca głównego w Pradze do miejscowej stacji kolejowej kursują pociągi zestawione z parowozu i wagonów retro.

Okoř - ruiny zamku pod Pragą. Choć to ruiny, mają w sobie "to coś" i uchodzą za jedną z największych atrakcji turystycznych w okolicach Pragi. Z Pragi dojedziemy tu autobusem w około 40 minut (autobusy Praha - Okoř lub Praha - Koleč). Najbliższa stacja kolejowa znajduje się na "zadupiu" w Noutonicach i jest oddalona od zamku o 3 kilometry.

Miasta, które warto odwiedzić:

Benešov - centrum miasta nie zachęca do wizyty, jednak około 2 kilometrów od centrum znajduje się największa atrakcja miasta - zamek Konopiště z rozległym parkiem. Zamek o bogatej historii, siedziba Franciszeka Ferdynanda d ´Este, zamordowanego z zamachu w Sarajewie - wydarzenie uznawane jest za początek I wojny światowej. Zamek czynny od kwietnia do listopada, udostępniono do zwiedzania sporo obiektów i pomieszczeń. Niedaleko zamku wydzielono teren na ekskluzywne pole golfowe. 10 kilometrów od Benešova można zwiedzić ładny pałac Jemniště.

Beroun - pod względem architektonicznym nie powala na kolana, jest ważnym węzłem kolejowym i świetną bazą wypadową. Centrum małe z ładnym rynkiem. Oprócz tego fragmenty murów miejskich. Miasto nie jest polecane jako cel wycieczki, lecz jako baza wypadowa oraz krótki spacer w czasie przesiadki na pociąg. W pobliżu miasta pałac Tetin i zaniedbany pałac Králův Dvůr (niedostępny dla zwiedzających).

Kolin - miasto przemysłowe i węzeł kolejowy. Pomijany przez turystów, lecz warto wysiąść z pociągu, co prędzej przejść przez brzydki dworzec kolejowy, aby po siedmiu minutach marszu dotrzeć do ładnego rynku. Centrum niebrzydkie, ale bez fajerwerków. Oprócz rynku każdy powinien zobaczyć kościół św. Bartłomieja, a poza centrum stary cmentarz żydowski. Na peryferiach Kolina w sezonie kursuje kolej wąskotorowa.

Kolin - ratusz

Milovice - brzydkie miasto, natomiast warto się wybrać do Milovic, aby zobaczyć opuszczony poligon wojskowy, dopóki na jego teren można wejść bez specjalnego pozwolenia. Planowane jest przebudowanie części poligonu i adaptacja mieszkań w blokach wojskowych na mieszkania dla osób pracujących w Pradze i okolicy. W pobliżu popularny park rozrywki dla dzieci Mirakulum.

Mladá Boleslav - miasto przemysłowe, w którym zachowało się nieduże centrum i zamek, gdzie obecnie mieści się Muzeum Etnograficzne. Miasto jako takie nie wyróżniałoby się niczym szczególnym, gdyby nie Muzeum Škody z bogatą kolekcją samochodów. To właśnie muzeum napędza ruch turystyczny. Dworzec główny znajduje sie daleko od centrum miasta, tuż przy Muzeum Škody można wysiąść na stacji Mladá Boleslav město. Jeśli chcemy zobaczyć też zamek, warto przejść się ze stacji w centrum do dworca głównego; zwiedzimy przy okazji całkiem ładne centrum miasta.

Mnichovo Hradiště - bardzo przeciętne miasteczko, odwiedzane jednak ze względu na późnorenesansowy pałac, wielokrotnie później przebudowywany. Niedaleko miasta (dojazd autobusem) można zobaczyć ruiny zamku na skale "Drábské světničky" oraz "Tańczący las", z wygiętymi drzewami, rosnącymi w nienaturalny sposób od czasu osunięcia ziemi.

Nymburk - mnie osobiście to miasto niezbyt się spodobało, ale jako jedna z kilku miejscowości w ciągu jednego dnia na pewno jest warta odwiedzenia. Największą atrakcją Nymburka są zachowane mury miejskie. Centrum małe, niebrzydkie, lecz widziałem wiele ładniejszych. Zachowało się kilka godnych uwagi zabytków przemysłowych - kolonia robotnicza, wieża ciśnień, wieża wodna (tzw. Wieża Turecka), czy most kolejowy

Przybram (Příbram) - średniej wielkości miasto z ładnym centrum. Nie ma tu jakichś spektakularnych zabytków, polecam miasto ze względu na zabudowę śródmieścia jako całość. Dworzec kolejowy brzydki. W mieście warto też zwiedzić Muzeum Górnictwa, nie wolno pominąć Świętej Góry - dawnego klasztoru jezuitów górującego nad miastem. Aby przejść z miasta do klasztoru, należy pokonać 450 schodów.

Przeciętne miasta - można zwiedzić, można pominąć

Kladno - duże miasto, przynajmniej jak na Republikę Czeską (ok. 70 tysięcy mieszkańców). Miasto przemysłowe, mało zabytków architektonicznych - pałacyk, ratusz, kościół Wniebowzięcia Najświętszej Marii Panny i Kaplica Floriańska. Ciekawostką architektoniczną są wieżowce z lat pięćdziesiątych XX wieku, wybudowane w stylu socjalistycznego realizmu (tzw. "Rozdělovské věžáky"). Miłośnicy techniki powinni zwiedzić skansen górniczy w dawnej kopalni Mayrau. Dobrą opinią cieszy się miejscowy aquapark, polecana atrakcja przyrodnicza to Park Wodny Čabárna. 14 kilometrów od Kladna znajduje się najstarsza zachowana budowla w Republice Czeskiej - rotunda św. Piotra i Pawła na terenie grodziska.

Miasta w ościennych regionach

Na bilecie całodniowym kolei czeskich "Celodenní jízdenka Středočeský kraj" możemy dojechać także do wyznaczonych miast poza granicami kraju środkowoczeskiego. Poniżej lista miejsc wartych odwiedzenia. Jeżeli pojedziecie do Mělníka i zostanie wam trochę czasu, warto pojechać też do niedalekich Litomierzyc w kraju usteckim, przy czym trzeba wcześniej wykupić dodatkowy bilet Štětí - Litomierzyce i z powrotem.

Roudnice nad Labem - miasto na trasie pociągów Praga - Uście nad Łabą, zatrzymują się tam tylko pociągi regionalne, natomiast z okien pociągów widać całkiem ładne miasto. Rynek i centrum miasta są blisko dworca kolejowego, trochę dalej zachowały się dwa cmentarze żydowskie oraz bardzo ładny (z zewnątrz) pałac.

Tábor - średniej wielkości miasto przy linii kolejowej Praga - Czeskie Budziejowice. Miasto założone przez Husytów i to właśnie historia ruchu husyckiego przyciąga tu duże grupy turystów. Zachowało się zabytkowe centrum, Baszta Kotnov i Brama Bechyńska, miłośników kolei zainteresuje pierwsza zelektryfikowana linia kolejowa w Republice Czeskiej Tábor - Bechyně. W lipcowe i sierpniowe weekendy na linii kursują pociągi retro.

Žatec - jedno z najładniejszych miasteczek w zachodnich Czechach. Obecnie dynamicznie rozwijający się ośrodek przemysłowy, z bardzo ładnym, częściowo zrewitalizowanym centrum. W polskich sklepach można kupić piwo z tamtejszego browaru, co do jakości nie będę się wypowiadał. Najkrótsza droga z brzydkiego dworca do centrum prowadzi przez tereny przemysłowe, a potem przez zaniedbane podwórka. Nie warto się zniechęcać, bowiem centrum wygląda bardzo ładnie, a dumą miasta są zabytki sakralne - kościoły, klasztor z ogrodami i synagoga. Zachowały się pozostałości po średniowiecznych umocnieniach, na koniec wypadałoby wstąpić do Muzeum Chmielarstwa.