Kolej na Sycylii dociera do niemal wszystkich najważniejszych miast. Pociągi są z reguły wolniejsze niż autobusy, kursują rzadziej, ale niemal wszystkie są klimatyzowane i wyposażone w toaletę. Często są też tańsze niż autobusy. Niektóre linie kolejowe prowadzą wzdłuż morza, odcinek Syrakuzy – Ragusa uważany jest za najładniejszy widokowo.

Połączenia kolejowe na Sycylii obsługują dwaj przewoźnicy – Trenitalia (linie normalnotorowe) i Circumetnea (linie wąskotorowe i metro w Katanii).

Dotarcie na Sycylię pociągiem nie jest łatwe, ale już samo w sobie jest przeżyciem, bowiem z części kontynentalnej Włoch do Mesyny pociąg pokonuje trasę na promie, co obecnie jest bardzo rzadkim rozwiązaniem. W momencie opracowywania artykułu kursowały następujące pociągi łączące kontynent i Sycylię:

Rzym – Syrakuza (1 dzienny, 1 niby nocny, w rzeczywistości jechał całą dobę)
Rzym – Palermo (1 dzienny)

Mapa kolejowa Sycylii w formacie JPG

Ostatnia aktualizacja: 04.01.2024

Spis treści:

1. Rozkład jazdy i ceny
2. Tanie podróże pociągami po Sycylii
3. Ferrovia Circumetnea
4. Linie normalnotorowe

Zobacz również: Kolej we Włoszech – przewodnik dla pasażerów

1. Rozkład jazdy i ceny

Rozkład jazdy i ceny w pociągach regionalnych i dalekobieżnych przewoźnika Trenitalia można sprawdzić na stronie www.trenitalia.com

Rozkład jazdy przewoźnika Ferrovia Circumetnea dostępny jest TUTAJ.

Na Sycylię nie dojeżdżają pociągi przewoźnika Italo ani pociągi Kolei Dużych Prędkości.

W trakcie opracowywania artykułu trwała odbudowa linii kolejowej Noto – Pachino zamkniętej w 2002 roku. Nie wiadomo, czy w 2023 roku i w latach następnych po Sycylii będą kursować pociągi retro, ponieważ organizacja turystyczna i organizator przejazdów nie mogły dojść do porozumienia w sprawie finansowania.

2. Tanie podróże pociągami po Sycylii

Trenitalia posiada w swojej ofercie bilet Italia in Tour, dzięki któremu można podróżować pociągami regionalnymi tego przewoźnika w drugiej klasie przez 3 lub 5 następujących po sobie dni. Cena tego biletu jest stosunkowo niska. Bilet nie jest honorowany w pociągach Ferrovia Circumetnea (FCE).

Italia in Tour – bilet sieciowy na pociągi regionalne, podmiejskie, w tym Leonardo Express, uruchamiane przez przewoźnika Trenitalia i Trenitalia Tper. W trakcie opracowywania artykułu dostępny był w dwóch wariantach: na 3 następujące po sobie dni za 29 euro i 5 następujących po sobie dni za 49 euro, przy czym dzieci w wieku od 4 do 12 lat mogą zakupić bilet ze zniżką. Bilet pozwala podróżować pociągami regionalnymi na dużym obszarze Włoch, ale nie jest ważny w pociągach na terenie Cinque Terre (pomiędzy stacjami Levanto a La Spezia) oraz w pociągach innych przewoźników, w tym Trenord.

Więcej informacji na stronie trenitalia.com

Trenitalia posiada w swojej ofercie także miesięczny bilet sieciowy na konkretne prowincje, w tym na Sycylię. Jest to jednak bilet wydawany na miesiąc kalendarzowy, czyli od 1 do ostatniego dnia miesiąca. W trakcie aktualizacji artykułu bilet uprawniający do podróżowania pociągami regionalnymi Trenitalia w drugiej klasie przez miesiąc kosztował 135 euro. Nazwa oferty to „Full Promo”.

3. Ferrovia Circumetnea (FCE)

Ferrovia Circumetnea to przewoźnik obsługujący kolej wąskotorową biegnącą przy zboczach wulkanu Etna i metro w Katanii. Linia o długości około 110 kilometrów łączy Katanię z Riposto, w rzeczywistości nie zatacza koła wokół wulkanu Etna, co sugeruje nazwa przewoźnika, ale to najważniejsza trasa z punktu widzenia turysty, jeśli chodzi o kolej na Sycylii.

Pierwszy odcinek linii kolejowej oddano z Catania Borgo do Adernó (obecnie Adrano) oddano do użytku w 1895 roku. Krótko po tym otwierano pozostałe odcinki trasy, ostatni ( Catania Gaito-Porto) w 1898 roku.

Linię zbudowano w rozstawie szyn 950 mm. Pociągi początkowo obsługiwane były przez parowozy, kursowały głównie jako pociągi towarowo-osobowe. Do dziś zachowały się dwa parowozy – jeden przechowywany jest w lokomotywowni, drugi wystawiony jako pomnik na stacji kolejowej Catania Borgo.

W latach 1926-1927 dobudowano odgałęzienie do Castiglione di Sicilia, które w latach sześćdziesiątych zamknięto.

Obecnie stacją początkową kolei jest stacja Catania Borgo – odcinek Catania Borgo – Porto w 1999 roku przeniesiono pod ziemię tworząc krótką, czterokilometrową linię metra.

Linia była swego rodzaju atrakcją turystyczną ze względu na przestarzały tabor, powolną jazdę i widoki za oknem. Od 2015 roku tabor jest wymieniany – wysłużone pojazdy zastępowane są przez spalinowe zespoły trakcyjne „Volcano” polskiej produkcji.

Grupy turystów mogą wynająć szynobus FIAT ALn56, znany jako „Litorina”. W parku taborowym Ferrovia Circumetnea zachowały się dwa szynobusy z 1937 roku, z czego jeden jest odnowiony i dopuszczony do eksploatacji.

Pociągi kursują w dwóch relacjach: Katania – Randazzo i Randazzo – Riposto. Najczęściej nie są ze sobą skomunikowane i na przejechanie całej trasy tam i z powrotem, ze zwiedzaniem Randazzo i Riposto, potrzebny jest cały dzień. Przejechanie całej trasy w jedną stronę z najkrótszą przesiadką trwa 3 i pół godziny (w czasie opracowywania artykułu)

Rozkład jazdy na stronie przewoźnika

Najważniejsze stacje na linii Circumetnea:

Paterno – największa atrakcja to niewielki zamek romański, według podań zbudowany w 1073 roku w ciągu trzech dni i nocy jako warownia. Później pełnił funkcję mieszkalne i służył jako więzienie. Poza tym kilka kościołów i sanktuarium.

Santa Maria di Licoda– siedmiotysięczne miasteczko, głównie zabytki sakralne i niewielka wieża. Linia kolejowa przebiega przez centrum miasteczka.

Biancavilla– ok. 25 tysięcy mieszkańców, zabytki sakralne. Linia kolejowa również przebiega przez centrum miasta.

Adrano – jedna z najstarszych ludzkich osad w pobliżu Etny. Największa atrakcje to zamek normański z około 1070 roku, w pobliżu most „Ponte dei Saraceni” Torowisko także w centrum miasta.

Bronte – ok. 19 tysięcy mieszkańców. Zwaliska lawowe, kościoły, w pobliżu liczne plantacje pistacji.

Maletto – czterotysięczne miasteczko. Na ruinach dawnego zamku wybudowano taras widokowy.

Randazzo – ok. 10 tysięcy mieszkańców, położone blisko krateru Etny. Liczne zabytki sakralne, Muzeum Nauk Przyrodniczych, średniowieczne bramy, budynki zbudowane ze skały wulkanicznej.

Linguaglossa – uważane za jedno z ładniejszych miasteczek na trasie, zabytki sakralne,

Giarre – w mieście znajduje się stacja końcowa kolei Circumetnea (nazwa stacji Riposto). Zabytki sakralne, najważniejszy to katedra.

4. Linie kolejowe normalnotorowe

Pomiędzy najważniejszymi miastami Sycylii, połączonych liniami normalnotorowymi, kursują pociągi narodowego przewoźnika Trenitalia. Poniżej krótki opis najważniejszych stacji przy liniach  kolejowych. Należy pamiętać, że pociągi często jeżdżą wolno, ponieważ kolej na Sycylii cechuje się krętymi liniami kolejowymi z XIX wieku, które dopiero od niedawna są modernizowane i tam, gdzie to możliwe, „prostowane”.

Wyszukiwarka połączeń i sklep internetowy przewoźnika Trenitalia

Linia kolejowa Palermo  – Trapani

Trasa 1

Palermo Centrale –> Vespri –> Palazzo Reale-Orleans –> Palermo Notarbartolo –> Francia –> S.Lorenzo Colli –> Tommaso Natale –> Isola delle Femmine –> Capaci –> Carini –> Piraineto –> Cinisi-Terrasini –> Partinico –> Trappeto –> Balestrate –> Castellammare del Golfo –> Alcamo Diramazione –> Salemi-Gibellina –> Castelvetrano –> Campobello di Mazara –> Mazara del Vallo –> Petrosino Strasatti –> Marsala –> Ragattisi Birgi –> Marausa –> Trapani

Trasa 2

Palermo Centrale –> Vespri –> Palazzo Reale-Orleans –> Palermo Notarbartolo –> Francia –> S.Lorenzo Colli –> Tommaso Natale –> Isola delle Femmine –> Capaci –> Carini –> Piraineto –> Cinisi-Terrasini –> Partinico –> Trappeto –> Balestrate –> Castellammare del Golfo –> Alcamo Diramazione –> Salemi-Gibellina –> Castelvetrano –> Campobello di Mazara –> Mazara del Vallo –> Petrosino Strasatti –> Marsala –> Spagnuola –> Mozia-Birgi –> Paceco –> Trapani

Palermo – największe miasto Sycylii, największy ośrodek handlowy, przemysłwy i turystyczny tej wyspy. Miasto kojarzone z mafią, zbierające najróżniejsze recenzje – od zachwytów nad zabytkami, po krytykę brudnych ulic. Nie da się jednak zaprzeczyć, że ma swój urok i warto je odwiedzić. Zabytki głównie sakralne – katedra, kościoły itp., ze świeckich głównie pałace, jak w większości włoskich miast. Zachowały się też fragmenty murów miejskich.

Salemi – zabytkowe sycylijskie miasteczko, oddalone kilka kilometrów od stacji kolejowej Salemi-Gibellina. Pomimo potężnego trzęsienia ziemi z 1968 roku, zachowała się duża część zabytkowej architektuy. Piękne miejsce warte odwiedzenia, turystów przyciąga jednak przede wszystkim Muzeum Mafii.

Castelvetrano – około trzydziestotysięczne miasteczko, nie tak ładne jak Salemi, ale również może się podobać. Zabytki to głównie kościoły.

Mazara del Vallo – dość duży port rybacki i nieduże miasto. Największa atrakcja to stara dzielnica z białymi domami i wąskimi, opustoszałymi uliczkami, kojarzącymi się z krajami arabskimi. Z zabytków rzuca się w oczy katedra i kościoły, poza tym Palazzo Vescovile i Palazzo del Seminario Vescoville. Miasto godne polecenia na kilkugodzinną wizytę.

Marsala – największy na Sycylii ośrodek produkcji wina i piąte pod względem ludności miasto Sycylii. Szerokie możliwości wypoczynku. Od zabytków sakralnych i świeckich, przez rejsy na pobliskie wyspy, zwiedzanie muzeów (np. Muzeum Archeologiczne), po wypoczynek nad wodą. No i koniecznei trzeba skosztować wina o takiej samej nazwie jak miasto.

Trapani – średniej wielkości miasto (ponad 90 tysięcy mieszkańców) z własnym lotniskiem. Zachowane stare miasto, jednak największa atrakcja to góra Erice, z której rozpościera się piękna panorama miasta. W pobliżu rezerwaty przyrody, plaże itp. Na Sycylii są wprawdzie ładniejsze miasta, lecz Trapani również warto odwiedzić.

Linia kolejowa Palermo – Agrygent

Palermo Centrale –> Bagheria –> Termini Imerese –> Montemaggiore Belsito –> Roccapalumba-Alia –> Cammarata-S.Gio. G. –> Acquaviva-Casteltermini –> Campofranco –> Aragona-Caldare –> Agrigento Bassa –> Agrigento Centrale

Najważniejsze stacje na trasie Palermo – Agrygent

Sutera – miasteczko nie leży przy linii kolejowej, ale położone jest od niej tylko kilka kilometrów dalej niż Castelfranco, a warto się tam wybrać ze względu na położenie miasta u stóp góry wyróżniającej się na tle krajobrazu. Jeżeli starczy wam sił, warto wejść na tę górę i podziwiać panoramę regionu. Sama Sutera to senna miejscowość bez atrakcji turystycznych, może się jedynie podobać zabudowa głównie z białego kamienia, poprzecinana wąskimi uliczkami.

Agrygent (Agrigento) – popularny ośrodek przemysłowy i turystyczny, miasto z zabytkami i atrakcjami rozrzuconymi na dość dużej powierzchni. W centrum jednym z najładniejszych budynków jest dworzec kolejowy, natomiast turyści ściągają do Agrygentu z powodu położonej daleko od centrum Doliny Świątyń greckich. W samym centrum zachowały się bramy miejskie, katedra i kościół św. Lorenza. Jeżeli nie zamierzacie jechać autobusem do Doliny Świątyń, można Agrygent odpuścić.

Linia kolejowa Syrakuzy – Gela

Trasa pociągu Syrakuzy – Gela

Siracusa –> Avola –> Noto –> Rosolini –> Ispica –> Pozzallo –> Sampieri –> Scicli –> Modica –> Ragusa –> Donnafugata –> Comiso –> Vittoria –> Acate –> Gela-Anic –> Gela

Najważniejsze stacje na trasie Syrakuzy – Gela

Syrakuzy – zabytkowe miasto o bogatej historii, z wieloma interesującymi zabytkami. Również kąpielisko nadmorskie i ośrodek przemysłowy. Najpiękniejsze miejsce to z pewnością wyspa Ortygia, nieduża wysepka z labiryntem wąskich uliczek, świetne miejsce na spacer. Na sycylijskiej części miasta koniecznie trzeba zobaczyć katedrę, ruiny greckiego teatru oraz trzy muzea archeologiczne. Na zwiedzanie miasta trzeba poświęcić przynajmniej jeden dzień – po spacerze można wypocząć na którejś z plaż.

Noto – piękne miasteczko z zabytkową zabudową, znane z licznych kościołów. Wpisane na Listę światowego dziedzictwa UNESCO. Miejsce, gdzie można poczuć atmosferę baroku, o ile oczywiście nie ma tłumów turystów. Na tle innych zabytków wyróżniają się katedra oraz teatr. Noto należy koniecznie odwiedzić – wąskie uliczki, zabytki, niepowtarzalna atmosfera czynią z tego miasteczka idealne miejsce na kilkugodzinną wycieczkę.

Scicli – kolejne z zabytkowych sycylijskich miasteczek wpisanych na Listę światowego dziedzictwa UNESCO. Najbardziej charakterystycznym zabytkiem jest kościół św. Mateusza na niewielkim wzgórzu górującym nad miastem, Niewielkie miasteczko, zdecydowanie warte odwiedzenia.

Modica – inne piękne miasteczko z bardzo ładnymi zabytkami, w tym zamkiem na wzgórzu. Największe wrażenie robi kościół San Giorgio, przewodniki polecają również Muzeum Pamięci o historii drugiej wojny światowej. Znany ośrodek turystyczny, godny polecenia dla każdego turysty.

Ragusa – prawdopodobnie najpiękniejsze miasto na Sycylii z historycznym centrum wpisanym na Listę światowego dziedzictwa UNESCO. Barokowa architektura, urokliwe uliczki, zaułki, malownicze położenie – czego chcieć więcej? Po trzęsieniu ziemi w 1693 roku część miasta została odbudowana, natomiast historyczna Ragusa Ibla przetrwała w dobrym stanie, więc zwiedzając Ragusę możemy poczuć klimat dwóch różnych epok historycznych. Obowiązkowe miejsce podczas pobytu na Sycylii.

Comiso – około trzydziestotysięczne miasteczko z zabytkowym centrum. Niebrzydkie, lecz blednie w porównaniu do Ragusy, Scicli i Modicy, więc można odpuścić.

Gela – miasto liczące około 77 tysięcy mieszkańców. Zapisało się w historii z powodu desantu wojsk alianckich podczas drugiej wojny światowej. Dominuje nieciekawa, współczesna zabudowa, z zabytków należy wymienić kościoły i pobliski zamek. Warto również zwiedzić Muzeum Archeologiczne. Mimo wszystko Gela należy do miejsc, które można spokojnie pominąć podczas wyprawy.

Linia kolejowa Mesyna – Syrakuzy

Messina Centrale –> Ali Terme –> S.Teresa di Riva –> S.Alessio Siculo-Forza d’Agr. –> Letojanni –> Taormina-Giardini –> Fiumefreddo Sicilia –> Giarre-Riposto –> Acireale –> Catania Centrale –> Bicocca –> Lentini –> Augusta –> Priolo-Melilli –> Siracusa

Najważniejsze stacje na trasie Mesyna – Syrakuzy

Mesyna – trzecie pod względem wielkości miasto Sycylii. Część miasta zniszczona po trzęsieniu ziemi w 1908 roku oraz w wyniku nalotów podczas drugiej wojny światowej. Mimo zniszczeń zachowało się sporo zabytków, w tym katedra, a obok niej dzwonnica z zegarem astronomicznym. Niedaleko stoi piękny kośció Annunziata dei Calani. Bardzo ładnie wygląda Fontanna Oriona. Z muzeów poleca się Muzeum Regionalne.

Taormina – podobno piękne miasto położone na zboczach wzgórz (czytelnicy byli zawiedzeni). Na szczycie wzgórza stoi zamek. Warto wejść, aby podziwiać piękną panoramę okolic – przy dobrej pogodzie widać stamtąd wulkan Etna. Zachowały się ruiny starego teatru greckiego. Turyści chwalą deptak Corso Umberto i ładny park otaczający miasto. Kiedy znudzi się nam zwiedzanie, można wybrać się na plażę.

Acireale – około pięćdziesięciotysięczne miasto u podnóża wulkanu Etna. Znane z hucznych obchodów karnawału. Kilka barokowych zabytków sakralnych, w tym katedra. Pobliski rezerwat przyrody Timpa uchodzi za przereklamowany.

Katania – drugie pod względem wielkości sycylijskie miasto. Kilkakrotnie niszczone przez wybuchy Etny i trzęsienia ziemi. Pod Katanią przepływa rzeka Amenano. W centrum najwiażniejsze zabytki skupiają się przy Placu Katedralnym, między innymi katedra i zabytkowa fontanna. Trochę dalej pozostałości rzymskim amfiteatrze, a na peryferiach miasta zamek normański Aci Castelo. W centrum sporo wąskich uliczek, dobrych na spokojny spacer.

Lentini – 25-tysięczne miasteczko z typową dla regionu zabudową – niskie budynki, wąskie uliczki i ładny główny plac Piazza Umberto I. Pomimo kilku ładnych kościów trudno jednak polecić to miasto. Na tle innych miast Sycylii wygląda przeciętnie.

Augusta – jeden z najważniejszych portów przemysłowych we Włoszech. Jeśli chodzi o zabudowę, miasto prezentuje się niezbyt ładnie, budynki w zabytkowej części są zaniedbane, poza kilkoma kościołami nie ma żadnych interesujących zabytków. Spokojnie można pominąć.

—> WSPARCIE STRONY<—

W dzisiejszych czasach wartościowe i niezależne strony nie przetrwają bez wsparcia czytelników. Wspierając mnie, wspierasz rzetelny przewodnik tworzony z pasji, bez pogoni za sensacją i zasięgami, dzięki któremu możesz taniej i wygodniej podróżować.